مستند اپیزود دوم: نبرد پلتفرم‌ها

بازارگاه آنلاین

بخش‌هایی از قسمت دوم پادکست اسلوب با عنوان «نبرد پلتفرم‌ها» با بهره‌گیری از این مستند تولید شده است. همچنین در این مستند مطالب دیگری نیز بیان شده که در پادکست در رابطه با آن صحبت نشده یا کمتر به جزئیات آن مطلب پرداخته شده است.

پادکست اسلوب از طریق انواع اپلیکیشن‌های استاندارد پادکست قابل شنیدن است. لینک‌های زیر شما را به صفحه‌ی «نبرد پلتفرم‌ها» بر روی اپلیکشن‌های مختلف هدایت می‌کند:

نسخه‌ی ویدیویی این قسمت را نیز می‌توانید از طریق کانال اسلوب در یوتیوب تماشا کنید.


فهرست مطالب

مقدمه‌

این روزها افرادِ بیشتری خرید آنلاین را به روش مرسوم رفتن به فروشگاه ترجیح می‌دهند. اینترنت و ظهور بازارگاه‌های آنلاین شیوه خرید ما را متحول کرده است. براساس داده‌های «اِستاتیستا» (Statista) در سال ۲۰۲۱ انتظار می‌رود بیش از ۲/۱۴ میلیارد نفر در سراسر جهان کالاها و خدمات را به صورت آنلاین خریداری کنند، در حالی که این رقم در سال ۲۰۱۶، ۱/۶۶ میلیارد خریدار دیجیتال جهانی بود.

در طول این سال‌ها گروهی از پلتفرم‌‌های آنلاین برای تسهیل تجارت دیجیتالی رشد کرده‌اند. این پلتفرم‌ها که به عنوان «بازارگاه» (مارکت‌پِلیس Marketplace) شناخته می‌شوند، طیف وسیع‌تری از انتخاب‌های خرید را برای مصرف‌کنندگان فراهم می‌کنند.

به گفته «دیجیتال کامرس ۳۶۰» (Digitalcommerce360) ۶۲/۷ درصد از ۴/۲۹ تریلیون دلار فروش تجارت الکترونیک جهانی در سال ۲۰۲۰ در ۱۰۰ بازارگاه برتر هزینه شده است. اما نه تنها بازارگاه‌هایی مانند آمازون، ای‌بِی و علی بابا در حال تسخیر جهان هستند، بلکه بازارگاه‌هایی مانند ترندیول (مستقر در ترکیه) و جِی‌دی (مستقر در چین) که به مناطق محلی خدمات ارائه می‌دهند، به طرز شگفت انگیزی رشد کرده‌اند.

سوال بزرگ این است: چرا؟ یک بازارگاه دقیقاً چه چیزی را به خرده‌فروشان ارائه می‌دهد که در کانال‌های دیجیتال دیگر از جمله رسانه‌های اجتماعی و فروشگاه‌های تجارت الکترونیک یافت نمی‌شود؟


تاریخچه بازارگاه  

تقریباً در هر شهری که قدم بزنید، دیر یا زود با یک میدان روباز در جایی نزدیک به مرکز (معمولاً در بخش‌های قدیمی‌تر شهر) مواجه خواهید شد: بازار. عملکرد یک بازار در حال حاضر مانند گذشته است و بین نیروهای اقتصادی عرضه و تقاضا ارتباط ایجاد می‌کند. در دنیای دیجیتال، بازارها دقیقاً به همین دلیل در حال رونق هستند. اما آیا ممکن است که فروشگاه‌های زنجیره‌ای و خرده‌فروشی‌ها یا انواع فروشگاه‌هایی که اکثر خیابان‌های بزرگ در سراسر جهان را پر می‌کنند، بخشی از یک اتفاق تاریخی باشند؟ 

بازارگاه یکی از قدیمی‏‌ترین مفاهیم مربوط به فروش است. در ابتدایی‏‌ترین حالت، بازارگاه ارائه‏‌دهنده فرصتی برای چندین فروشنده است تا کالاهای خود را در مقابل جمعیت متنوع خریداران قرار دهند.

نگاهی به گذشته بشریت، تعاریف اولیه بازارگاه را اختیارمان قرار می‌دهد. اولین بازارگاه‌‏ها در حدود ۳۰۰۰ سال قبل از میلاد ثبت شده‌‏اند. در اوایل تاریخ یونان منطقه‌ای را در شهر تعیین کرده بودند که شهروندان برای شنیدن اعلامیه‌های مدنی، مبارزات نظامی یا بحث در مورد سیاست جمع می‌شدند، این منطقه آگورا (Agora) نام داشت (Agora Timeline).

آگورا قدیمی‌ترین بازارگاه شناخته شده
آگورا: قدیمی‌ترین بازارگاه ثبت شده حدود ۳ هزار سال قبل از میلاد

با گذشت زمان آگورا تبدیل به بازارگاه روباز و چادردار شهری شد که در آن بازرگانان مغازه‌های خود را داشتند و صنعت‌گران اجناس خود را می‌ساختند و می‌فروختند. آگورا اصلی آتن در زیر آکروپولیس در نزدیکی ساختمانی واقع شده است که امروزه به عنوان Thesion شناخته می‌شود (Mark, 2009).

طولی نکشید که نیاکان ما مناطقی متمرکز برای تبادل کالاها و خدمات با ارزش ایجاد کردند و پس از گسترش راه‌‏های تجاری بین شهرها، تمدن‏‌ها و بعداً حتی در قاره‏‌ها، رونق و رشد چشم‌گیری یافتند. این مفهوم در طول زمان تغییری نکرده است، آنچه تغییر کرده اما این است که چگونه فناوری دامنه بازار را گسترش داده و به والمارت، آمازون و هر خرده‌‏فروش عمده‌‏ای که یک بازارگاه را راه ‏اندازی می‌‏کند، اجازه می‌‏دهد مصرف‌کنندگان و برندهای سراسر جهان را گرد هم بیاورند.


بازارگاه‌ چیست؟

بازارگاه یک خرده‌فروشی، مغازه یا یک انبار نیست، بلکه مکانیسمی است که افرادی را که می‌خواهند کالا بفروشند و افرادی که می‌خواهند کالا بخرند را در کنار هم قرار می‌دهد. این نشان‌دهنده قدیمی‌ترین شکل تجارت خرده فروشی است، بازارگاه آنلاین اما چه تفاوتی دارد؟ 

گروه «ورژن» در جدیدترین نسخه راهنمای خود پیرامون بازارگاه‌های آنلاین (۲۰۲۰) «بازارگاه آنلاین» را اینگونه تعریف می‌کنند:

«بازارگاه آنلاین نوعی سایت تجارت الکترونیکی است که تهیه‏‌کنندگان کالا یا خدمات (فروشندگان)  را به کسانی که قصد خرید آن کالا یا خدمات را دارند (خریداران)  متصل می‌‏کند. این خریداران و فروشندگان ممکن است قبلاً در یافتن یکدیگر مشکل داشته باشند بنابراین بازارگاه باعث ایجاد کارآیی در بازار غیر کارآمد می شود»

بازارگاه‌های آنلاین شیوه خرید اینترنتی را تغییر داده‌اند.

برای آن‌که بتوانیم بازارگاه‌های آنلاین را بشناسیم، ناگزیریم تا به عناصر مشترک آن‌ها بپردازیم. این عناصر را می‌توان در دو گروه زیر توصیف کرد (A Guide to Marketplaces, 2020):

۱- بازارگاه‌‏ها فروشندگان و موجودی آنها را جمع می‌‏کنند. آنچه بازارگاه را از یک سایت تجارت الکترونیک استاندارد متمایز می‌‏کند، این است که کالا و خدمات توسط شخص ثالث تأمین می‌‏شود و در بیشتر موارد بازارگاه به عنوان نوعی واسطه دیجیتال عمل می‌کند.

۲- بازارگاه‌‏ها دارای یک عنصر تراکنش  هستند. در نتیجه دومین عامل تمایز آن‏ها با یک سایت فروش این است که حداقل به بخشی از تراکنش بین خریدار و فروشنده رسیدگی می‏‌کنند. 


انواع دسته‌بندی بازارگاه‌ها

با توجه به تنوع نوعی بازارگاه‌ها، شیوه‌های مختلفی برای تفکیک و گروه‌بندی آن‌ها وجود دارد که هرکدام از منظری به تفکیک آن‌ها می‌پردازد. در ادامه با انواع این دسته‌بندی‌ها و همچنین، زیرشاخه‌های هرکدام آشنا خواهیم شد.

دسته‌بندی اول بازارگاه‌ها

یک بازارگاه را می‌‏توان بر اساس ۴ عامل دسته‌‏بندی کرد: 

۱- انواع شرکت‌کننده شامل: B2C (Business-to-Consumer)
B2B (Business-to-Business) و (Peer-to-Peer) P2P

۲- محصولات ارائه شده شامل کالا، خدمات، اطلاعات و پرداخت 

۳- ابزارهای ارتباطات شامل تجارت آنلاین و Online-To-Offline) O2O)    

۴- ابزارهای درآمدزایی شامل میزان بازدید، تبلیغات، خدمات اضافی

۱- انواع شرکت‌کننده

۱-۱ بازارگاه همتا به همتا P2P

یک معامله میان اشخاص (حقیقی) که کالاهای خود را به همتایان خود می‌‏فروشند. به عنوان مثال معاملات در روزهای اولیه ای‌بِی و ایر بی اند بی (Airbnb) توسط اشخاص صورت می‌‏گرفت. دیوار، شیپور و ایسام (بخش خرید و فروش کالاهای نو یا دست دوم توسط کاربران) نمونه‌های داخلی این شیوه هستند (A Guide to Marketplaces, 2020 Täuscher, 2018).

۱-۲ بازارگاه کسب و کار به مصرف‌کننده B2C

این شکل از بازارگاه یک مدل تجاری است که در آن فروشنده محصولات و خدمات را مستقیماً به مصرف‌کنندگان می‌فروشد. در این مدل مصرف‌کنندگان، کاربران نهایی هستند. بسیاری از بازارگاه‌ها مانند آمازون، ای‌بِی، دیجی‌کالا و دیوارِ فروشگاه‌ها از این مدل تجاری استفاده می‌کنند.

با توجه به جذابیت بازارگاه، فروشندگان به دو دلیل فعالیت حرفه‌‏ای خود را در آن گسترش می‌‏دهند:

الف) مشاغل موجود، فرصت را تشخیص داده و وارد پلتفرم می‏‌شوند.

ب) اشخاص به دلیل موفقیت در بازارگاه (همتا به همتا) فعالیت خود را به یک کسب و کار رسمی تبدیل می‌‏کنند (A Guide to Marketplaces, 2020 Täuscher, 2018).

۱-۳ بازارگاه کسب و کار به کسب و کار B2B

در حالی که بازارگاه‌‏های B2B در رقابت با P2P و B2C عقب‌تر بودند، در حال حاضر به یک بخش با رشد سریع تبدیل شده‏‌اند. این بازارگاه نوعی پلتفرم تجارت الکترونیکی است که سایر کسب و کارها را به عنوان مشتری اصلی خود هدف قرار می‌دهد و فروشندگان شامل تولید‌کنندگان، تأمین‌کنندگان و عمده‌فروشان هستند. این معاملات توسط اپراتور بازارگاه به صورت آنلاین پردازش می‌شود. علی بابا بزرگترین بازیکن در این گروه است. شاهد ظهور موج جدیدی از استارت‌آپ‌‏های B2B مانند Kinnek هستیم که بر روی خرید و زنجیره تامین برای کسب و کارهای کوچک و متوسط (SMEها Small and medium-sized enterprises) تمرکز دارد (A Guide to Marketplaces, 2020 Täuscher, 2018). در ایران «ویترین‌نت» بازار تجهیزات و ماشین‌آلات صنعتی نمونه‌‌ای از این مدل بازارگاه است.


۲- تقسیم‌بندی موضوعی بازارگاه‌ها 

نوع دیگر تقسیم‌بندی بازارگاه‌ها بر اساس موضوع محل تمرکز آن‌هاست. در جدول زیر، بازارگاه‌های مختلف داخلی و خارجی را بر اساس بازار محل تمرکزشان می‌بینید.

دسته‌بندی موضوعینمونه جهانینمونه داخلی
کالاها و محصولاتeBay – Amazon – Etsyدیجی‌کالا – باسلام – ایسام 
خدماتUber – Booking.com – Airbnbاسنپ – علی‌بابا
اطلاعاتYouTube – Spotify – Soundcloudآپارات – بیپ‌تونز
سرمایه گذاری و سرمایه گذاری جمعی (crowdfunding)Circle up – Kickstarterکارن کراود – راتا – دونِیت (این استارتاپ در پایان سال ۱۳۹۸ به فعالیت خود خاتمه داد. پیرامون دونیت در قسمت اول از اسلوب گفتگوی مختصری انجام شد.)

۳- تفکیک بر اساس محل استفاده کاربر نهایی

فارغ از نوع و ماهیت پلتفرم‌ها، شیوه‌ی دیگری که می‌توان برای تفکیک آن‌ها در پیش گرفت، محل ایجاد ارزش و استفاده‌ی نهایی آن است. بر این مبنا، دو گروه کلی را می‌توان برشمرد (Kawa,2019).

۳-۱ بازارگاه آنلاین به آفلاین (Online-To-Offline) 

در این حالت یک بازارگاه، کاربران را به صورت آنلاین جذب می‌‏کند اما مشتریان، خدمات را آفلاین دریافت می‏‌کنند. به عنوان مثال شخصی کالایی را در اینترنت انتخاب کرده اما آن را در فروشگاه دریافت می‏‌کند.

۳-۲ بازارگاه تجارت آنلاین

همه چیز به صورت آنلاین اتفاق می‌افتد. به عنوان مثال از طریق بازارگاه‌‏های آنلاین که بلیت فروشی می‌‏کنند می‌‏توان در یک کلاس آنلاین ثبت ‌نام  و بلیت الکترونیکی را از طریق ایمیل دریافت کرد.

۴- ابزار درآمدزایی برای بازارگاه‏‌ها

روش‌های مختلفی برای کسب درآمد از طریق منابع برای بازارگاه ‏ها وجود دارد که می‌‏تواند بر اساس معیارهایی شامل کمیسیون، حق عضویت، تبلیغات، ترافیک سایت یا خدمات اضافی دیگر انجام شود (Täuscher, 2018). 


دسته‌بندی دوم بازارگاه‌ها

در یک دسته‏ بندی دیگر می‌‏توان یک بازارگاه را به دو قسمت عمودی و افقی تقسیم کرد (Grieger, 2003):

۱- بازارگاه آنلاین عمودی

بازارگاه‌های عمودی خاص صنعت هستند که روی یک بازار جاویژه یا گوشه‌ای(نیچ niche market) متمرکز شده‌‏اند. به عنوان مثال ChemConnect ،Chemdex ،One Chem و e-Chemicals در صنایع شیمیایی (در ایران پلتفرم «شیمی‌بازار» در این رسته قرار می‌گیرد). بازارگاه‌های عمودی عرضه یا تقاضای کل را در یک بازار عمودی (بازار عمودی ( Vertical market) : بازاری است که در آن تمام مشتریان در یک صنعت خاص حضور داشته باشند. به عنوان مثال ، سایت Noodle.org یک موتور جستجوی عمودی برای صنعت آموزش است. فرقی نمی‌کند که مشتریان به دنبال کلاس مهد کودک، کالج یا دوره رقص برای آموزش بزرگسالان باشند. این پلتفرم صنعت خود را از بالا تا پایین پوشش می‌دهد. در مقابل بازار افقی ( Horizontal market) بازاری است که در آن کالای تولیدی یا خدمات به طور گسترده‌ای مورد استفاده قرار می‌گیرد و تقاضای زیادی دارد. بنابراین تولیدکنندگان با ریسک کمتری برای کاهش تقاضا اما رقابت بیشتر رو به رو هستند) پوشش می‌دهند. از آنجا که آنها روی یک یا چند دسته محصول تمرکز دارند می‌توانند تجربه کاربر را با برجسته کردن ویژگی‌های خاص دسته محصول، مهندسی کنند. به عنوان مثال یک خرده فروش سنگ‌های قیمتی باید تصاویری از برق زدن سنگ در محیط‌‌هایی با درجه نور متفاوت ارایه دهد.

۲- بازارگاه آنلاین افقی

این بازارگاه‌‌‌ها محصولات و خدمات زیادی را در دسته‌بندی‌های مختلف به فروش می‌رسانند. بازارگاه‌های افقی گسترده، متنوع و چند بخشی فعالیت می‌کنند. مشهورترین بازارگاه تجارت الکترونیکی افقی آمازون است که در آن کتاب، مبلمان، غذا، مواد غذایی، پوشاک، اسباب بازی، نرم افزار، موسیقی و بسیاری موارد دیگر به فروش می‌رسد.


اولین پلتفرم آنلاین جهان

با تعریف و انواع بازارگاه‌های آنلاین آشنا شدیم اما از نخستین پلتفرم آنلاین جهان چه می‌دانیم؟

در خط سیر زمانی (Timeline) تجارت الکترونیک (Ecommerce Timeline) آن چه با عنوان مرحله‌‏ای مهم جلب توجه می‏‌کند، راه‌‏اندازی اولین بازارگاه آنلاین به نام «بورس رایانه بوستون» (Boston Computer Exchange) در سال ۱۹۸۲ است که یک بازارگاه مبتنی بر سیستم تابلوی اعلانات (Bulletin Board System – یک برنامه اجرا شونده روی شبکه است که به کاربران اجازه می‌دهد تا با استفاده از برنامه ترمینال به سیستم وصل شوند. پس از ورود به سیستم، کاربر می‌تواند اعمال مختلفی مانند: بارگذاری و بارگیری نرم‌افزار و داده‌ها، خواندن و انتشار اخبار، ارتباط با دیگر اعضاء در اتاق گفتگو و چت، بازی و سرگرمی و … را انجام دهد.ویژگی این نوع شبکه در آن است که مرزهای اداری در آن بسته نمی‌باشد و با بکارگیری آن روال اداری انتقال اطلاعات بصورت پله‌ای نخواهد بود) برای خرید و فروش رایانه دست دوم بوده و از اولین پلتفرم‌‏های تجارت الکترونیکی شناخته می‌‌‏شود.

بورس رایانه بوستون ۱۹۸۲

در این پلتفرم با استفاده از پایگاه داده آنلاین خریداران و فروشندگان قادر به خرید و فروش رایانه، قطعات و موارد مشابه بودند. بورس رایانه بوستون سپس بستر خود را برای پشتیبانی از انواع دیگر فروش و حتی راه اندازی نرم افزار حراج گسترش داد. سیستم تجاری حراج BCENE به طور گسترده‌‏ای به عنوان یک نوآوری عمده در نحوه تجارت در تمام زمینه‌های تجاری شناخته می‌شد (E-entrepreneur, 2019).

شرکت «استاندارد اویل» (Standard Oil) تحت قراردادی کلیه حقوق  این سیستم را خریداری کرد و به دنبال مشاوره در مورد چگونگی ایجاد یک سیستم تجارت آنلاین در سطح جهانی بود اما این شرکت نیز به بریتیش پترولیوم فروخته شد و سرانجام تلاش برای اجرای این ایده متوقف شد.

در ژانویه ۱۹۹۰ پلتفرم بوستون به ValCom (یک خرده‌‏فروش رایانه)  فروخته شد. این کسب و کار به جای تمرکز بر توسعه جنبه‌های آنلاین، بر فروش موجودی اضافی تمرکز کرد. فعالیت بوستون پس از چندبار فروش به شرکت‌‏های دیگر سرانجام متوقف و تعطیل شد (The History of eCommerce).

سال ۱۹۹۱ به عنوان یکی از مهم‌ترین سال‌‏های تاریخ یعنی سالی که اینترنت عمومی شد، شناخته می‌‏شود. با دسترسی گسترده‌‏تر افراد به اینترنت تعداد بیشتری از کارآفرینان به جستجوی راه‏‌هایی برای کسب درآمد از جمله تجارت الکترونیکی پرداختند. راه اندازی ای‌بِی در سال ۱۹۹۵ موج اول بازارگاه‌های متمرکز بر محصول را ایجاد کرد و موفقیت اوبر در سال ۲۰۱۰ موج دوم بازارگاه‌‏های متمرکز بر خدمات را به همراه آورد. هر چند امروزه اغلب شاهد ترکیبی از بازارگاه‏‌های محصولات و خدمات هستیم.

در سال ۱۹۹۵ یک نشانگر لیزری شکسته به قیمت ۱۴ دلار اولین فروش در ای‌بِی بود. به مرور زمان و به دنبال ایجاد شرایط به گونه‌‏ای که مشتریان بتوانند با فروشندگان ملاقات کنند، زمینه‌ای برای تعریف بازارگاه‌ها ایجاد شد (The History of eCommerce). ای‌بِی در حال حاضر در جایگاه ۲۹۵ در میان ۵۰۰ شرکت برتر به انتخاب فورچون قرار داشته و ارزش بازاری حدود ۳۹ میلیارد دلار  دارد. آمازون نیز که در سال ۱۹۹۵ ابتدا با فروش کتاب آغاز به کار کرد، دومین شرکت حاضر در این لیست با ارزش بازار معادل ۱۵۷۰ میلیارد دلار است که به عنوان یکی از پیشتازان بازارگاه‌های آنلاین شناخته می‌‏شود.


آمارهایی از تجارت الکترونیکی در کشورهای مختلف

بازارگاه‌ها در کشورهای مختلف، وضعیت‌های متفاوتی دارند. جدول مقایسه آماری کشورهای مختلف (براساس داده‌های «استاتیستا»، آمارهای مندرج در این جدول برای سال ۲۰۱۹ است) که در ادامه می‌آید تا حدودی می‌تواند چشم‌اندازی نسبت به وضع جهان فراهم کند.

محبوب‌ترین بازارگاه‌های آنلاین
نقشه بازارگاه‌های محبوب در کشورهای جهان

داده‌‏های سال ۲۰۲۰ همچنان تخمینی بوده در نتیجه داده‌‏های قطعی ۲۰۱۹ ذکر شده است

کشورمیزان فروش تجارت خرده فروشی (میلیارد دلار) بازارگاه های برتر سایر توضیحاتبرتری آمازون
آرژانتین۳.۷ Mercado Libre- eBay- Amazon- Avenida (مشابه آمازون)- Garbarino(محصولات خانگی) – Fravega (عمدتا لوازم خانگی)از نظر تجارت الکترونیکی در رتبه سوم آمریکای لاتین پس از برزیل و مکزیک
استرالیا ۲۲ محبوب‌ترین‌ها:eBay و Etsy  شروع فعالیت آمازون در دسامبر ۲۰۱۷-Woolworths (خرید مواد غذایی) JB Hi-Fi و Kogan (سرگرمی خانگی) ، The Iconic و Asos (مد)دهمین بازار بزرگ تجارت الکترونیکی
برزیل ۲۵.۳ Mercado Libre- Americanas- OLX-Amazon Brazil-Magazine Luiza
کانادا ۲.۲ (در دو ماهه اول سال ۲۰۱۹)رتبه نخست بازارگاه Best Buy Canadaپس از آن :eBay – Amazon – iCraft Gifts 
آمریکا ۳۴۳.۱۵ Amazon – eBay – Walmart – Target – etsy
چین ۱.۶۴۵ رتبه اول علی بابا مالک Taobao و Tmall پس از آن : JD.com Pinduoduo بزرگترین بازار تجارت الکترونیک در جهان است و بازار آن ۵۵٪ از فروش خرده فروشی آنلاین جهانی را تشکیل می‌‏دهد.
فرانسه  125 آمازون فرانسه  Veepee – Cdiscount
آلمان  71 آمازون آلمان Otto- Zelando  (فروشگاه لباس آنلاین)Notebooksbilliger -Cyberport- Bonprix
انگلیس  137 (تخمین ۲۰۲۰)Amazon- eBay – Etsy – Wayfair – Wishبازارگاه های محلی در رتبه های بعدی : notonthehighstreet- GAME- Trouva
هند ۳۲.۷۰ (در سال ۲۰۱۸)Flipkart – Amazon-  eBay- Snapdeal- ShopClues.✔ آمازون رتبه دوم
اندونزی ۲۰ (مجموع درآمد تجارت الکترونیکی)Blibli.com – Tokopedia- JD.id- OLXیازدهمین بازار بزرگ تجارت الکترونیکی در جهان
ایتالیا  38.2 آمازون ایتالیا – eBay – aliexpress – etsy  Mediaworld Mediaworld شعبه ایتالیایی MediaMarkt فروشگاه های زنجیره‌ای چند ملیتی است که در خرده فروشی لوازم الکترونیکی فعالیت می‌کند.
ژاپن مجموع درآمد تجارت الکترونیکی : ۸۸ میلیارد دلاربزرگترین بازیکن بازار تجارت الکترونیک : آمازون با درآمد ۹.۷ میلیارد دلارپس از آن :yodobashi.complst.com
عربستان سعودی ۴.۹۳ Amazon- eBay Aliexpress در رتبه های بعدی بازارگاه های محلی شامل : HarajSouqCoboneJarir.comSouq.com توسط آمازون در سال ۲۰۱۷ خریداری شد.
کره جنوبی ۱۱۵.۴۱۱st – Auction – Gmarket – InterparkGmarket توسط eBay کره اداره می‌شود.
روسیه ۲۲ بزرگترین بازارگاه آنلاین با سهم ۱۳% از بازار روسیهWildberriesدر رتبه‌های بعدی: AliExpress- Ozon – Yandex این سه بازارگاه در برابر فعالیت آمازون در روسیه شکل گرفته‌اند.AliExpress، که یک سرمایه‌گذاری مشترک بین گروه Alibaba چین و Mail.ru Group Ltd روسیه است، به دلیل طولانی بودن زمان تحویل سفارشات از چین، سهم بازار خود را از دست داده است.
مکزیک ۲۰.۶ Mercado Libre- Amazon Mexico- Walmart Mexico-  Coppel✔ رتبه دوم
آفریقای جنوبی ۳بزرگترین بازارگاه آنلاین آفریقا Takealot تاسیس ۲۰۱۱ و ادغام با رقیب خود Kalahari در سال ۲۰۱۵ در رتبه دوم :Bidorbuy  تاسیس در سال ۱۹۹۹
ترکیه ۷.۹ میلیارد دلارSahibinden Hepsiburada N11.com  Gittigidiyor  Trendyolدر سال ۲۰۱۸ شرکت علی بابا در رقابت با آمازون، ۷۵۰ میلیون دلار در ترندیول سرمایه‌گذاری کرد.

۱- ایالات متحده آمریکا  و کانادا

در سال ۲۰۱۹ فروش خرده‌فروشی آنلاین کالا در ایالات متحده به ۳۴۳.۱۵ میلیارد دلار رسید و پیش‌بینی می‌شود در سال ۲۰۲۴ به ۴۷۶.۵ میلیارد دلار برسد (B2C E-Commerce, 2019). خرده‌فروشی آنلاین ۱۱.۳٪ از کل فروش خرده‌‏فروشی آمریکا را تشکیل می‌دهد. این بازار دومین بازار بزرگ تجارت الکترونیک جهان پس از چین است.مزیت ایالات متحده علاوه بر این که رهبری فناوری در جهان را دارد، جمعیت ۳۲۸ میلیون نفری آن است که به دلیل تغییر در سبک زندگی و افزایش مصرف‌گرایی ظرفیت زیادی برای رشد شرکت‌ها ایجاد کرده‌ است. تجارت الکترونیکی در این کشور اما خالی از چالش نیست. تراکم نسبتاً کم جمعیت و فواصل زیاد بین شهرهای بزرگ به معنای حمل و نقل کندتر و گران‌‏تر نسبت به سایر کشورهای پیشرفته است. همچنین مالیات فروش و سایر قوانین بین ایالت‌‏ها متفاوت است که موانعی را در تجارت ایجاد می‏‌کند. 

در تسلط آمازون بر بازار تجارت الکترونیک ایالات متحده شکی نیست. این شرکت با بیش از ۲ میلیارد بازدید ماهانه جایگاه متفاوتی نسبت به رقبای خود قرار دارد. ای‌بِی با حدود ۶۴۰ میلیون بازدید ماهانه دومین رتبه را داراست و خرده‌فروشان وال‌مارت و تارگت در جایگاه‏‌های بعدی قرار دارند. آنچه در بازار ایالات متحده قابل توجه است فعالیت بازارگاه‌‏های آنلاین در بازارهای تخصصی است. به طور مثال اِتسی (Etsy) که با تمرکز روی صنایع دستی فعالیت می‌‏کند، Wayfair مبلمان و لوازم خانگی می‌فروشد و Newegg در بازی‌های ویدیویی تخصص دارد (Geldman, 2020).

براساس آمار در دو ماه اول سال ۲۰۱۹ در کانادا فروش خرده‌فروشی آنلاین ۲.۲ میلیارد دلار بوده است. در این کشور در رتبه نخست بازارگاه Best Buy Canada قرار دارد که به بیش از ۲۲۵ میلیون بازدید‌کننده در سال خدمات می‌دهد. در جایگاه بعدی ای‌بِی و آمازون قرار دارند. بازارگاه‌‌‏های تخصصی در این کشور نیز مورد توجه هستند. به طور مثال iCraft Gifts در کانادا مستقر است و در زمینه فروش کالاهای دست‌ساز فعالیت می‌کند (Merton, 2020). 


۲- ترکیه

بازار تجارت الکترونیکی B2C ترکیه در سال ۲۰۱۹ بالغ بر ۸ میلیارد دلار بود (B2C E-Commerce, 2019). انتظار می‌رود رشد بازار تجارت الکترونیکی تا حد زیادی توسط تلفن همراه تقویت شود و ترکیه یکی از بالاترین نرخ‌های نفوذ تلفن هوشمند را در اروپا داشته باشد. Hepsiburada و Gittigidiyor به عنوان نخستین خرده‌فروشان تجارت الکترونیک خدمات خود را به ترتیب از سال ۱۹۹۸ و ۲۰۰۰ آغاز کردند. خرید آنلاین اما پس از سال ۲۰۰۸ مورد استقبال قرار گرفت زیرا فروشگاه های لباس آنلاین گسترش یافتند (Merton, 2020). ده خرده فروش برتر تجارت الکترونیکی تقریباً ۵۰٪ از کل خریدهای آنلاین را تشکیل می دهند. بازار خرده‌فروشی آنلاین در ترکیه بیشتر توسط بازارگاه‌های آنلاین محلی فعال است. نتایج پژوهشی که دانشگاه استانبول درباره رفتار خرید آنلاین در ترکیه (Veysel Ertemel, 2016) انجام داده است نشان می‌دهد که بیشترین خریدهای آنلاین در سه دسته اصلی سفر و رزرو، مد و لباس و مواد غذایی انجام می‌شود. در مقابل کمترین خریدها مربوط به کالاهای مرتبط با فناوری است زیرا افراد تمایل دارند محصولات گران قیمت را قبل از تصمیم خرید بازرسی یا آزمایش کنند. این پژوهش نشان می‌دهد مردم در صورتی که محصولی در ترکیه در دسترس نباشد تمایل به خرید از بازارگاه‌های خارجی مانند آمازون نشان می‌دهند. بنابر ادعای پژوهش در صورتی که محصولات غیرقابل دسترس در ترکیه توزیع شود توزیع کنندگان نیز می‌توانند بازار جدیدی ایجاد کرده و رفتار خرید را به سمت بازارگاه‌های داخلی هدایت کنند. براساس این تحلیل رفتار به نظر می‌رسد یکی از علل عدم برتری آمازون در این کشور گسترش توزیع دسته‌های متنوع کالا توسط کسب و کارهای داخلی است. همچنین بازارگاه‌های موجود به خوبی پاسخ‌دهنده نیاز مصرف کنندگان در سه دسته‌بندی که پیش‌تر اشاره شد، هستند.

Sahibinden.com در رتبه نخست پربازدیدترین سایت‌ها، یک پلتفرم خرید و فروش آنلاین است که در آن افراد و مشاغل خرید و فروش املاک و مستغلات، ماشین و طیف گسترده‌ای از کالاها و خدمات را انجام می‌دهند. پس از آن بازارگاه‌های آنلاین Hepsiburada.com N11.com ،Gittigidiyor.com و Trendyol.com در  لیست برترین‌ها قرار دارند. N11 و Trendyol.com در میان ۱۰۰ خرده‌فروش برتر ترکیه شناخته شده‌اند.

یکی از عوامل گسترش تجارت الکترونیکی در ترکیه فضای جذاب سرمایه‌گذاری در این بخش است و به همین دلیل بزرگترین غول‌های تجارت الکترونیکی جهان، آمازون و علی بابا به فعالیت در ترکیه علاقه نشان داده‌اند. آمازون ترکیه سال ۲۰۱۸ شروع به کار کرد و دارای مجموعه گسترده‌ای از محصولات در ۱۵ گروه از جمله محصولات بیش از ۱۰۰۰ تجارت محلیِ ترکیه است. در همین سال شرکت علی بابا برای رقابت با آمازون ۷۵۰ میلیون دلار در شرکت ترندیول سرمایه‌گذاری کرد. ترندیول در سال ۲۰۱۰ تاسیس شد و به عنوان یکی از محبوب‌ترین سایت های خرید در ترکیه شناخته شده است که بیش از ۱۶ میلیون کاربر در آن فعالیت می‌کنند (Trendyol, 2018).

بازارگاه ترندیول ترکیه

۳- آرژانتین

در سال ۲۰۱۹ فروش خرده‏‌فروشی در تجارت الکترونیک ۳.۷ میلیارد دلار بوده است (B2C E-Commerce, 2019). از نظر تجارت الکترونیکی آرژانتین در رتبه سوم آمریکای لاتین پس از برزیل و مکزیک قرار دارد. در میان بازیگران اصلی «مرکادو لیبره» (MercadoLibre) محبوب‌‏ترین بازارگاه است که در سال ۱۹۹۹ راه اندازی شده و در حال حاضر به بزرگ‌ترین وب‌سایت تجارت الکترونیکی در آمریکای لاتین تبدیل شده است. در جایگاه دوم ای‌بِی قرار دارد. دیگر بازارگاه‌‏های آنلاین عبارتند از: آمازون، Avenida (مشابه آمازون)، Garbarino (محصولات خانگی) و Fravega (عمدتا لوازم خانگی).

مرکادو لیبره براساس آمار سال ۲۰۱۸ با کسب ۱۵٪ سهم از بازار در رتبه برتر قرار دارد در حالی که آمازون با سهم بازار ۳ درصد رتبه پنجم را به خود اختصاص داده است. بسیاری مرکادو لیبره را «آمازون آمریکای لاتین» می‌دانند. این شرکت مستقر در آرژانتین به بیشتر مناطق بین آرژانتین و مکزیک خدمات می‌دهد. موفقیت آن ناشی از درک چالش‌های منحصر به فرد تجارت الکترونیکی در آمریکای لاتین است و برای مقابله با رقابت فزاینده آمازون و علی بابا به سرعت به توسعه زیرساخت‌های تدارکاتی خود پرداخته است. یکی از چالش‏‌های مهم تجارت الکترونیک در کشورهای آمریکای لاتین فعالیت مبتنی بر پول نقد است. در این زمینه مرکادو لیبره در حوزه پرداخت‌‏ها امکان پرداخت را برای افراد فاقد حساب بانکی ایجاد کرده است. این سیستم Mercado Pago نام دارد و به فروشگاه‏‌های آنلاین و فیزیکی خدمات می‌دهد.

انبار پلتفرم مرکادو لیبره در آرژانتین
انبار بازارگاه مرکادو لیبره

۴- چین

در سال ۲۰۱۹ فروش خرده فروشی آنلاین به ۱.۶۴۵ میلیارد دلار رسیده است که نسبت به سال گذشته ۱۶.۵ درصد افزایش داشته است (B2C E-Commerce, 2019). چین دارای بزرگ‌ترین بازار تجارت الکترونیک در جهان است و بازار آن ۵۵٪ از فروش خرده‌فروشی آنلاین جهانی را تشکیل می‌‏دهد (Geldman, 2020). خرده فروشی آنلاین در چین ۲۰.۷ درصد از کل فروش خرده‌فروشی را تشکیل می‌دهد در حالی که در ایالات متحده این رقم ۱۱.۳ درصد است. بازیگران عمده تجارت الکترونیکی در چین همه شرکت‌‏های داخلی هستند. علی بابا مالک «تائوبائو» (Taobao) و «تی‌مال» (Tmall)، در کنار JD.com و Pinduoduo، بر تجارت الکترونیک در چین تسلط دارند. بر خلاف عمده فروشی تائوبائو، علی بابا در فروش کالاهای ارزان  و مستقیم به مصرف‌کنندگان متمرکز شده است. Tmall Global یکی دیگر از بازارگاه‌های چینی متعلق به علی بابا است اما بر خلاف تائوبائو، فروش کالاهای متوسط ​​به بالاتر را هدف قرار داده است. این بازارگاه همچنین به طور خاص به فروشندگان بین‌المللی که به دنبال دستیابی به بازار تجارت الکترونیک چین هستند به ارائه خدمات می‌پردازد (Geldman, 2020). برتری آمازون در چین به میزان سایر کشور‏ها نبوده است. آمازون در سال ۲۰۰۴ تجارت خرید آنلاین چینی Joyo.com را خریداری کرد و نام آن را به آمازون چین تغییر داد. پس از سال‌ها از دست دادن سهم بازار، آمازون چین برای فروشندگان چینی بسته شد اما همچنان به ارائه محصولات از بازرگانان در سراسر جهان ادامه داده است. در مقاله منتشر شده توسط Business Wire یکی از دلایل عمده شکست آمازون در چین عدم اعتماد این شرکت به توانایی‌های مدیریتی کارمندان محلی بیان شده است. در این گزارش به نقل از مدیر عامل JD (یکی از رقبای اصلی آمازون در چین) اشاره شده است که برای موفقیت در چین در پست‌های مدیریتی نیاز به افرادی است که کشور، مردم و ذهنیت آن‌ها را در داخل و خارج از کشور می‌شناسند. هنگامی که آمازون در آغاز سال ۲۰۰۰ به چین آمد افراد خارجی را در موقعیت‌های رهبری قرار داد که به هیچ وجه تجربه‌ای در چین نداشتند و شیوه‌های تجارت آمریکایی (به طور کلی غربی) را به کار می‌گرفتند که نسبت به رقبا، آن‌ها در موضع ضعیف‌تری قرار می‌داد (Business Strategy, 2019).

بازارگاه آنلاین علی‌بابا از ربات‌ها در انبارداری استفاده می‌کند.
انبار روباتیک علی‌بابا

در مقاله‌ای دیگر از China Business Journal عدم سازگاری آمازون با نیازهای مصرف‌کنندگان محلی، به عنوان یکی از دلایل شکست بررسی شده است (Ye, 2019). به نظر می‌رسد کاربران چینی به صفحات نسبتاً ساده که آمازون در همه سایت‌های خود استفاده می‌کند، علاقه زیادی نشان نداده‌اند. در چین سایت‌های تجارت الکترونیکی ( مانند تائوبائو و JD.com ) کالاهای بیشتری را روی یک صفحه قرار می‌دهند. به گفته این مجله شرکت‌های آمریکایی می‌خواهند فقط با یک سبک رابط کاربری (UI:user interface) در سراسر جهان فعالیت کنند. هر چند آمازون تلاش کرد که تغییراتی بر اساس الگوی وب‌گردی چینی‌ها ایجاد کند اما از رقبای فعال خود عقب ماند. همچنین رقبای چینی آمازون در هنگام پرداخت گزینه‌های بیشتری به مشتریان خود ارائه می‌دهند. به عنوان مثال آمازون از پرداخت هنگام تحویل پشتیبانی نمی‌کند در حالی که رقیب چینی‌اش JD خدماتی مانند پرداخت هنگام تحویل، انتقال از طریق بانک یا شرکت (company transfer) و اسکن کد QR از طریق پیام‌رسان وی‌چت یا علی‌پِی (Ali pay) ارائه می‌دهد.

در خصوص زیرساخت‌های توزیع نیز رقبا بهتر عمل کرده‌اند. تی‌مال دارای ۴ مرکز توزیع است که ۲۴ استان و ۲۶۹ شهر در چین را پوشش می‌دهد. وجود این مراکز توزیع و همکاری آنها با تعدادی از شرکت‌های تحویل به آنها امکان تحویل در روز بعد در ۴۰ شهر و تحویل دو روزه در ۱۱۴ شهر را می دهد. JD نیز با سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ّهای توزیع دارای بیش از ۵۲۰ مرکز لجستیکی است. این شرکت همچنین در راستای توسعه استفاده از پهپاد‌ها، وسایل حمل و نقل بدون سرنشین، انبارهای اتوماتیک و سوپرمارکت‌های بدون کارمند فعالیت می‌کند.

در چین مشتریان خرید آنلاین فقط به دنبال خرید کالا نیستند، آن‌ها برای تجربه خرید رضایت بخش نیز هزینه می‌کنند که شامل مجموعه‌ای از خدمات مانند دستیار آنلاین، تحویل سریع، روش‌های پرداخت مناسب و خدمات پس از فروش می‌شود. به نظر می‌رسد بسیاری از شرکت‌های خارجی برای موفقیت در بازار چین باید مدل کسب و کار خود را متناسب با نیازهای مردم محلی تغییر دهند در غیر این صورت مغلوب شرکت‌های داخلی می‌شوند (Geldman, 2020).


۵- هند

یکی از حیاتی‌ترین بازارهای تجارت الکترونیکی است و حتی اگر آمازون پیش قدم شده باشد، شرکت‌های هندی به ویژه بازیگران تجارت الکترونیکی می‏‌جنگند تا قدرت خود را حفظ کرده و حضور خود را در این بازار با رشد سریع گسترش دهند. از آنجا که بازار هند هنوز از لحاظ فنی در حال توسعه است، فضای رشد زیادی وجود دارد. آمازون به لطف موفقیت تاریخی خود در ایالات متحده و سایر کشورهای پیشرفته توانسته است در هند نیز پیشتاز باشد اما بازیکنان محلی به ویژه «فلیپ کارت» (Flipkart) که در سال ۲۰۱۸ توسط والمارت خریداری شد، هنوز هم موفق به رقابت با بازیکنان خارجی نشده‌اند. با این حال به لطف وسعت بازار هند بسیاری از شرکت های محلی دیگر هنوز تعداد زیادی از مخاطبان را جذب می‌‏کنند حتی اگر فقط سهم کمی از بازار را به خود اختصاص دهند. اکثر آنها با تمرکز بر یک بازار تخصصی مانند BookMyShow و IndiaMart فعالیت می‌کنند.

تخمین میزان بازدید ماهانه از ۱۰ بازارگاه آنلاین نشان‌‏دهنده تسلط آمازون و فلیپ کارت است که ترتیب با ۲۰۰ و ۱۵۰ میلیون بازدید ماهانه بسیار بالاتر از سایر بازیکنان هستند. آمازون با دستیابی به بسیاری از کشورها از جمله هند به رهبر جهانی بی رقیب تجارت الکترونیکی تبدیل شده و با خرید Whole Foods Market به خرده‌‏فروشی آنلاین برتر تبدیل شده است (Geldman, 2020).

بازارگاه فلیپ کارت در هند
انبار بازارگاه فلیپ‌کارت در هند

۶- استرالیا

دهمین بازار بزرگ تجارت الکترونیکی با درآمد ۲۲ میلیارد دلار در سال ۲۰۱۹ است (B2C E-Commerce, 2019).در استرالیا ای‌بِی و اِتسی محبوب ترین کانال‌‏ها هستند و آمازون در دسامبر ۲۰۱۷ فعالیت خود را در این کشور آغاز کرد. سایر بازارگاه‌‏ها شامل Woolworths (خرید مواد غذایی) JB Hi-Fi و Kogan (سرگرمی خانگی)، The Iconic و Asos (مد) هستند. بیش از ۲۰ بازار آنلاین رایج در استرالیا وجود دارد و با توجه به این که از هر ۵ خرید ۲ خرید آنلاین بوده، انتظار می‌‏رود بازارگاه‏‌های بیشتری در آینده شروع به فعالیت کنند (Geldman, 2020). 


۷- فرانسه

در سال مالی ۲۰۱۹، فروش آنلاین در فرانسه ۱۱.۶٪ افزایش یافت و مجموعاً به ارزش ۱۲۵ میلیارد دلار رسید (B2C E-Commerce, 2019). آمازون فرانسه محبوب‌ترین وب‌سایت تجارت الکترونیکی در این کشور است که ماهانه حدود ۱۹ میلیون بازدید‌کننده دارد. با این حال آمازون بر بازار فرانسه به اندازه ایالات متحده و انگلیس مسلط نیست. محبوب‏‌ترین بازارگاه‌‏های آنلاین در فرانسه عبارتند از (Geldman, 2020):

  1. آمازون FR – فروش خالص ۳.۳۵۱ میلیارد یورو در سال
  2. Cdiscount فروش خالص ۲.۲۷۶ میلیارد یورو در سال
  3. Veepee فروش خالص ۲.۲۷۴ میلیارد یورو در سال
بازارگاه سی‌دیسکونت فرانسه
انبار بازارگاه سی‌دیسکونت در فرانسه

رقابت بازارگاه‌های آنلاین در ایران

پس از بررسی پلتفرم‌های شناخته شده در جهان، نگاهی به ظهور اولین پلتفرم‌های ایرانی و فرجام آن‌ها می‌اندازیم. متاسفانه از سال‌های نخستین فعالیت کسب‌وکارهای آنلاین در ایران، اطلاعات و اخباری چندانی به دست نیست. بسیاری از کسب‌وکارهای آغازین، در همان سال‌های ابتدایی دهه‌ی هشتاد فعالیت‌شان متوقف شد و یا ماهیت‌شان تغییر یافت. با این‌وجود، اولین بازارگاه آنلاین ایرانی که می‌توان بنا به تعاریف گذشته آن‌ را یک «پلتفرم» دانست در سال ۱۳۸۲ توسط شرکت منظومه‌نگاران با نام «ایفه» راه‌اندازی شد. «نمایشگاه.کام» نیز محصول دیگر این شرکت است که بر بازارگاه B2B تمرکز داشته است. جالب آن‌که نمایشگاه، تقریبا با همان سبک و سیاق کماکان فعال است (نقد فروشگاه الکترونیک ایفه).

پس از آن و در سال ۱۳۸۸، پلتفرم‌ها رنگ‌وبوی جدی‌تری به خود گرفته و شرکت‌های سطح بالاتری به این عرصه ورود کردند. ندا رایانه فعالیت خود را در این بازار با برند «چاره» آغاز کرد این بازارگاه با هدف ایجاد ارتباط مستقیم بین عرضه کنندگان و مصرف کنندگان کالا ایجاد شد و در سال‌های بعد با اضافه کردن فروش محصولات سوپرمارکتی و خدماتی مانند پرداخت قبوض همچنان به فعالیت خود ادامه ‌می‌دهد (ندارایانه).

البسکو، پلتفرم دیگری بود که با اتکا به برندی نام‌آشنا و قدیمی به عرصه‌ی فروش آنلاین روی آورد. متاسفانه این برند محبوب پس از چند سال فعالیت به کار خود خاتمه داد.

پس از سال‌های پایانی دهه‌ی ۸۰، سرعت ایجاد و رشد کسب‌وکارهای پلتفرمی در عرصه‌های مختلف رشدی تصاعدی داشت و برندهای مختلفی به عرصه ورود کردند. هرچند امروز، تعداد معدودی از آن‌ها در بازار باقی مانده‌اند.


نگاهی از نزدیک به پلتفرم‌های ایرانی

برای آن‌که بتوانیم وضعیت پلتفرم‌های داخلی را با دقت بیشتری تحلیل کنیم، مطلوب است که به شناخت بیشترشان بپردازیم. در ادامه، نگاهی دقیق‌تر به برخی از آن‌ها می‌اندازیم.

۱- چاره 

چاره فعالیت خود را در سال ۱۳۸۸ با هدف قرار گرفتن در سطح فروشگاه‌‏های برتر ایران و جهان آغاز کرد. این فروشگاه با قرار دادن عددی در بالای سایت که نشان دهنده تعداد کالاهای موجود در سایت بود، مزیت رقابتی خود را تنوع بالای محصولات اعلام کرد. چاره پل ارتباطی بین عرضه‌کنندگان و مصرف‌کنندگان بود. به همین دلیل نیازی به وجود انبار برای فروشگاه خود نمی‌دید و صرفا بر اساس کالاهایی که تامین‌کنندگان عرضه می‌کردند، فعالیت می‌کرد. این فروشگاه در سال ۹۰ فروش محصولات سوپرمارکتی و در سال ۹۲ خدماتی نظیر پرداخت قبوض را نیز به فعالیت خود اضافه کرد. از  جمله مشکلاتی که مشتریان این فروشگاه داشته‌اند می‌توان به عدم موجودی برخی از محصولات و زمان طولانی بین ثبت سفارش و تحویل آن اشاره نمود (فروشگاه اینترنتی چاره).


۲- بامیلو

بامیلو در زمستان ۱۳۹۲ کار خود آغاز کرد. با اینکه این شرکت هفت سال بعد از تاسیس دیجی‌کالا شروع به کار کرد ولی به سرعت رشد کرده و به دومین فروشگاه آنلاین برتر در ایران تبدیل شد. طراحی فروشگاه بامیلو به گونه‌‏ای بود که افراد با ثبت نام در سامانه به عنوان نماینده، محصولات خود را به فروش می‌رسانده و کمیسیون فروش را به این فروشگاه پرداخت می‌کردند. بامیلو پس از ثبت سفارش در طی ۲ الی ۴ روز محصولات را به دست خریداران می‌رساند و در نتیجه هزینه حمل و نقل محصولات یکی دیگر از راه‌های کسب درآمد این سایت بود (زومیت ۱۳۹۵). مزیت رقابتی بامیلو در مقایسه با رقیب اصلی‌اش دیجی‌‏کالا این بود که به عنوان جایگزینی ارزان‌تر فعالیت کند و به همین دلیل سرمایه‌گذاران مبالغ سنگینی را به شرکت تزریق کردند تا هرچه سریع‌تر برند خود را در ذهن کاربران ماندگار کنند. در مقابل زیرساخت‌های لازم در حوزه‌های فنی، لجستیک و پشتیبانی مشتری هنوز آماده‌ی پذیرایی از این حجم از کاربر نبود. مشتریان بامیلو در بسیاری از اوقات از شرایط نامناسب تحویل کالا و کیفیت آن‌ها ناراضی بودند. همین عدم رضایت از روزهای اول اعتمادسازی برند را برای تیم‌های بازاریابی دیجیتال و فروش دشوار می‌کرد. از تاریخ ۲۱ اردیبهشت ۹۸ دامنه این فروشگاه به فروشگاه اسنپ‌مارکت تغییر مسیر داد و در نهایت بامیلو به طور رسمی به فعالیت خود پایان داد (دنیای اقتصاد ۱۳۹۸).


۳- باسلام

بازارگاه باسلام که در سال ۹۵ آغاز به کار کرد، پلتفرمی است که به مجموعه‌ای از تولیدکننده‌ی خرد، خانگی و محلی از مناطق مختلف ایران امکان عرضه محصولات خود را می‌‏دهد. به نقل از مدیرعامل باسلام در مهر ۹۹ (نشست خبری باسلام) این بازارگاه میزبان ۴۸ هزار غرفه فروش اینترنتی بوده که بیش از ۴۲۰ هزار محصول در آن ارائه می‌شود و غرفه‌های پرفروش در این فروشگاه به شکل متوسط ماهانه ۱۵۰ میلیون تومان فروش دارند (دیجیاتو ۱۳۹۹). باسلام در قم و پارادایس‌‏هاب تهران مستقر بوده و با ۳۰ نفر نیروی کار فعالیت می‌‏کند. باسلام در سال ۹۶ از صندوق سرمایه‌‏گذاری برکت بیش از یک میلیارد تومان سرمایه جذب کرده است (فروشگاه اینترنتی باسلام).

بیشتر خرید و فروش‏‌ها مربوط به خوراکی و صنایع دستی است که ریشه طبیعی دارند و در رتبه بعدی زیورآلات قرار می‌‏گیرد. به نقل از مجله باسلام، آنچه این پلتفرم را از سایر رقبا متمایز می‌‏کند تاکید بر پیوند بین مشتری و فروشنده است. سازوکارهایی در نظر گرفته شده تا مشتری با تولیدکننده ارتباط حسی و عاطفی پیدا کند، فروشنده را بشناسد و بداند دارد از چه کسی خرید می‌کند. این فرآیند از طریق بخش قصه محصول دنبال می‌‏شود که فروشنده می‌‏تواند داستان تولید محصول را توضیح داده و خودش را به مشتری معرفی کند. امکان چت بین مشتری و غرفه‌‌دار در سال ۹۸ به این پلتفرم اضافه شد. تمرکز باسلام بر توسعه امکانات ارتباطی بوده و بخش آپلود ویدیو نیز به خدمات این بازارگاه اضافه شده است. حسابداری مبادلات مالی غرفه‌ها، تهیه صورت‌های مالی در دوره‌های زمانی مختلف و تسویه‌ حساب با غرفه‌داران بخش دیگری از خدمات باسلام است. هزینه ارسال محصولات جزء هزینه‌های غرفه‌داری است که از مبلغ فروش غرفه کسر می‌گردد. بخش دیگری از ارزش افزوده‌ ایجاد شده مربوط به غرفه‌هایی است که در باسلام به غرفه‌های دیگر خدماتی مانند نوشتن محتوا را ارائه می‌دهند (مجله باسلام ۱۳۹۸).


۴- بایا

به نقل از وب سایت خود مجموعه بایا، مطالعات بایا از سال ۱۳۹۵ در شرکت دانش پارسیان انجام شد و در سال ۱۳۹۹ با آماده‌سازی زیرساخت‌ها و سامانه‌های نرم‌افزاری فعالیت خود را آغاز کرد. با توجه به این که این پلتفرم فعالیت خود را به تازگی آغاز کرده و اطلاعات محدودی درباره آن وجود دارد، برای آشنایی بیشتر صرفا از اطلاعات بخش‌های «درباره ما» و «الگوی تجاری» وب‌سایت بایا استفاده شده است (فروشگاه اینترنتی بایا).

بایا فضایی را در اختیار هر دو گروه تأمین‌کننده و مصرف‌کننده قرار می‌‏دهد تا خرید و فروش محصولات و خدمات را بر این بستر انجام دهند. آنچه در اهداف بیان شده توسط بایا جلب توجه می‌‏کند فعالیت در زمینه تجاری‌سازی ایده‌ها، توسعه بازارهای محلی، صادرات کالا و خدمات به خارج از کشور با استفاده از ابزارهای نوین است و زیرساختی که بایا ارائه می‌‏دهد در برگیرنده مبادلات B2B  و B2C است. با توجه به چشم‌‏انداز این شرکت، بایا به دنبال تبدیل شدن به یک رهبر جهانی در ارائه کالا و خدمت با استاندارد بالا در کشور و در سراسر جهان است که می‌‏توان ایده اصلی آن را تبدیل شدن به یک بازارگاه جهانی دانست.

از نظر مکانیزم فعالیت بر اساس آنچه بایا بیان کرده سهم این بازارگاه از فروش کالا ۱ تا ۳ درصد و سهم آن از ارائه‌ی خدمات ۵ درصد خواهد بود و کلیه‌ی تسویه حساب‌ها به صورت روزانه انجام می‌‏شود. نکته‌ای که وجود دارد این است که در بایا تمام افرادی که به عنوان تامین‌کننده برای فروش کالا و خدمات عضو می‎شوند باید دارای مجوزهای مربوط به زمینه کاری خود از اتحادیه‌های صنفی یا سازمان‌های مربوطه باشند در غیر این صورت فعالیت در بایا امکان پذیر نیست، هر چند امکان ثبت نام وجود دارد. در این خصوص بایا این تسهیلات را فراهم می‌کند تا فروشندگان را به سازمان‌های دارای مجوز برای بررسی و به کارگیری معرفی نماید.

تاکید بایا بر ارائه محصولات اصیل است که آن ‏ها را محصولاتی تعریف کرده که از نظر ظاهر، نحوه بسته بندی، کیفیت و … با کالاهای مجاز که توسط شرکت های وارد‌کننده قانونی به مردم ارائه می‌شوند، تطابق داشته باشند. ویژگی قابل توجه در این بازارگاه تنوع دسته‏‌بندی‏‌های ارائه کالا و خدمات و همچنین امکان فعالیت‏ سازمان‏‌های خیریه و مشاغل خانگی (که دارای تاییدیه کار هستند) است. از تفاوت‌‏های اصلی بایا با سایر بازارگاه‏‌ها می‌توان به قابلیت عرضه کالاهای مجازی و خدمات مختلف اشاره کرد.


۵- بازلیا (با من شاپ)

بازلیا که ابتدا با نام با من شاپ در سال ۱۳۹۸ خود را معرفی کرده بود و اکنون با دامنه بازلیا به فعالیت خود ادامه می‌‏دهد، پلتفرمی است که با حضور سرمایه‌گذارانی از کشورهای ایران و ترکیه شکل گرفته و زیرمجموعه‌‏ای از «آسان پرداخت» است. این بازارگاه که در اردی‌‏بهشت ۱۳۹۹ رسما شروع به کار کرد در بیانیه‏‌ای خود را اینگونه معرفی می‌‏کند: بازلیا بازار یا بستری آنلاین برای خرید و فروش انواع و اقسام کالاها است (فروشگاه اینترنتی بازلیا). این کسب و کار مشتری را مستقیما و بدون هر گونه واسطه‌ای به فروشنده وصل می‌کند و خود به‌ عنوان تسهیل‌گر یا رابط بین دو طرف عمل می‌کند. بدین ترتیب کسب و کارهای خانگی یا فروشندگان کالا به‌ راحتی و مستقیما محصولات خود را به خریداران سراسر کشور عرضه می‌کنند (دیجیاتو ۱۳۹۹).

با مطالعه بیانیه بازلیا می‌‏توان تفاوت اصلی این بازارگاه با رقبای دیگر مانند دیجی‏‌کالا را اینگونه بیان کرد: در بازلیا خریدار می‌تواند قبل از خرید، در حین خرید یا حتی بعد از خرید خود با فروشنده در ارتباط باشد که این موضوع می‌تواند مدت زمان تحویل کالا به مشتری را بسیار کم کند و مدت زمان تحویل کالای درون شهری تنها را حتی به یک ساعت برساند. در واقع این پلتفرم از مرکز پردازش بهره نمی‌برد و اعلام می‌کند که این روش باعث می‌شود تا سرعت رسیدن کالا به دست مشتری سریع‌تر باشد. بازلیا با تاکید بر «راهکار پرداخت امن و مطمئن» اعلام کرده است که در یک ماه و نیم گذشته بیشتر از ۳۰۰ هزار مشتری از سراسر کشور داشته است (دیجیاتو ۱۳۹۹). عامل تمایز این بازارگاه در ارائه این راهکار است که در فرآیند ثبت سفارش پرداخت به‌صورت آنلاین صورت می‌گیرد و وجه پرداختی تا زمان تحویل کالا به مشتری نزد بازلیا به‌ صورت امانت باقی می‌ماند. همین ویژگی به زعم بازلیا فضایی امن و مطمئن برای پرداخت و خرید اینترنتی ایجاد کرده است که نه‌ تنها باعث اطمینان خاطر مشتری می‌شود، بلکه با تسهیل فرایندها و بازاریابی مناسب افزایش فروش را برای فروشندگان به همراه دارد. می‌‏توان گفت بازلیا صرفا بستر خرید و فروش کالاها را در اختیار عرضه‌کنندگان و خریداران قرار داده و هیچگونه دخالتی در فرآیند لجستیکی آن نخواهد داشت و صرفا با نگهداری پول خریدار نزد خود تا زمان تحویل کالا به مشتری و تائید مشتری سعی می‌کند که صحت معاملات را تایید نماید (فروشگاه اینترنتی بازلیا).


۶- اسنپ‌فود (بخش سوپرمارکت، شیرینی و کافه) و  اسنپ مارکت 

بخش سوپرمارکت آنلاین در سال ۱۳۹۷ به وب‌سایت و اپلیکیشن اسنپ‌‏فود اضافه شد. در این بازارگاه بسته به محل سفارش، تعدد و تنوع سوپرمارکت‌ها این امکان وجود دارد که از میان برندهای متنوع‌تری کالای مورد نظر از نزدیک‌‏ترین سوپرمارکت‏‌ها تامین شود. این روند امکان ارسال سریع و کم‌هزینه‌ی سفارش را برای این سوپرمارکت آنلاین فراهم می‌کند. همچین این سرویس برای تحویل سفارش از سرویس «اسنپ‌اکسپرس» (سرویس اکسپرس سامانه ی ویژه ی حمل و نقل موتوری اسنپ فود به شمار می رود) استفاده می‌کند و به ادعای اسنپ‌‏فود سفارش را به‌صورت میانگین در زمانی بیست‌دقیقه‌ای به مشتری می‌‏رساند. یکی از رقبای اصلی این پلتفرم، سوپر مارکت دیجی‌کالا است که «دیجی‌ کالا فِرِش» (Digikala Fresh) نام دارد و خود را بزرگ‌ترین سوپر‌مارکت اینترنتی ایران معرفی می‌‏کند (وبلاگ اسنپ ۱۳۹۹).

تفاوت اصلی این دو بازارگاه در شیوه حمل و نقل و ارائه محصولات است. دیجی ‌کالا فرش در بخش اطلاع رسانی شروع به کار، روند فعالیت خود برای ارسال و امکان بررسی تاریخ انقضا را این‌گونه اعلام کرد: «برای ارسال مواد فاسد شدنی، از محفظه‌های مخصوص همراه با یخ خشک استفاده می‌شود. در حال حاضر امکان چک کردن تاریخ مصرف تک‌تک کالاها از روی وب‌سایت وجود ندارد. ولی همه‌ی کالاهایی که دو سوم از بهترین زمان مصرف آن‌ها سپری شده، به تامین‌کننده کالا عودت داده می‌شوند.موادی مانند گوشت و شیر به تاریخ روز عرضه شده و همگی سالم و بدون هیچ نقصی به‌ دست مشتری می‌رسند».

از جمله رقبای اسنپ مارکت و بخش سوپرمارکت اسنپ فود می‌توان به سوپرمارکت اینترنتی «بیار» است. بیار در بهمن ماه ۱۳۹۴ با هدف عرضه کالای خرده‌فروشی در بستر اینترنت راه‌اندازی شد. این پلتفرم با گردهم آوردن شبکه‌ای از سوپرمارکت‌ها و فروشگاه‌ها در تهران، مشهد و خرم‌آباد فعال بوده و با ارائه سرویس ارسال رایگان و امکان پرداخت نقدی و آنلاین به مشتریان خود خدمات می‌دهد. بیار نیز مشابه اسنپ‌فود و اسنپ‌مارکت زمان‌بندی ارسال از طریق انبار ندارد و به محض دریافت سفارش آن را به نزدیک‌ترین سوپرمارکت در محله مشتری انتقال داده و پس از  آن سفارش توسط سوپرمارکت ارسال می‌شود (فروشگاه اینترنتی بیار).

یکی دیگر از رقبا «تزول مارکت» است که تنها در تهران فعال بوده و از جمله خدمات متمایز خود را ارسال به موقع و کمتر از یک ساعت و رایگان سفارش‌ها معرفی می‌‏کند. همچنین در صورت نارضایتی مشتری از کالای ارسال شده و یا عدم شباهت آن با کالای سفارشی امکان تعویض یا پس گرفتن کل سفارش را در اختیار مشتریان خود قرار داده است (سوپرمارکت آنلاین تزول).

اسنپ‌‏مارکت حاصل همکاری دو شرکت اسنپ و هایپراستار است و به این صورت فعالیت می‌‏کند که نزدیک‌ترین هایپراستار، تمامی کالاهای خریداری‌شده‌ کاربران را تأمین خواهد کرد و این کالاها با پشتیبانی اسنپ در زمان انتخابی کاربران به‌ دست آن‌ها خواهد رسید. این پلتفرم در حال حاضر در تهران و کرج فعالیت می‏‌کند اما بخش سوپرمارکت اسنپ‌‏فود در سایر نقاط نیز فعالیت می‌‏کند (درباره اسنپ‌مارکت).

جدیدترین رقیب اسنپ مارکت و بخش سوپرمارکت اسنپ فود، «دیجی‌کالا جت» است. دیجی‌کالا برای پاسخ به نیاز مشتریان خود در زمینه تحویل سفارش‌های سوپرمارکتی با ارسال رایگان و در بازه زمانی ۳۰ دقیقه‌ای، در مرداد ۱۴۰۰ اقدام به راه‌اندازی این سرویس جدید کرد. دیجی‌کالا جت پلتفرم جدیدی در کنار دیجی‌کالاست که مخصوص تامین خریدهای لحظه‌ای و ارسال سریع محصولات سوپرمارکتی طراحی شده است.

براساس گزارش «اتاق خبر دیجی‌کالا» برای تحویل سفارش‌ها از دیجی‌کالا جت هیچ هزینه‌ای در نظر گرفته نشده است. به این ترتیب تحویل سفارش‌ها در هر مقصدی انجام شود کاملا رایگان تمام می‌شود. این ویژگی در آخرین به روز رسانی‌های پلتفرم دیجی‌کالا جت بدون تغییر بوده است و در حال حاضر ارسال سفارش‌ها رایگان است.

یکی از ویژگی‌های دیجی‌کالا جت، راه‌اندازی «دارک استور»هایی (Dark Store) به نام جت مارت است. منظور از دارک استور در دنیای تجارت الکترونیک مراکز توزیعی هستند که به طور اختصاصی برای خریدهای آنلاین به کار می‌روند. سوپرمارکت‌های دارک، انبارهای بزرگی هستند که برای خریداران و عموم مردم باز نیست و متشکل از قفسه‌ها و ردیف‌هایی از اجناس است که معمولا ساختمان آن‌ها در نقاط قابل دسترس شهر ساخته می‌شود. پس از ثبت شدن سفارش اینترنتی کاربران، پردازش سفارش‌ها آغاز می‌شود و مرحله برداشتن سفارش‌ها و تجمیع و ارسال آن‌ها به مشتری ادامه می‌یابد. اهمیت استفاده از دارک استورها در خرید اینترنتی تمرکز بر ارسال سریع سفارش‌ها برای خریدهای‌ بر مبنای تقاضا (on-demand) و فوری است. در این شرایط زنجیره تأمین با سرعت بیشتری کار می‌کند و نیازهای مشتری مستقیم‌تر و سریع‌تر رفع می‌شود. اکنون دیجی‌کالا جت ۱۲ جت مارت دارد که در شهرهای تهران، کرج و مشهد فعال هستند.

سوپرمارکت دیجی‌کالا با دیجی‌کالا جت چه تفاوتی دارد؟

عرضه محصولات سوپرمارکتی دیجی‌کالا از سال ۹۷ آغاز به کار کرد. این بخش که با نام «دیجی‌کالا فِرش» شناخته می‌شد اکنون به‌عنوان دسته‌ای جدا در پلتفرم دیجی‌کالا با عنوان «سوپرمارکت دیجی‌کالا» قابل استفاده است. سوپرمارکت دیجی‌کالا بر اساس مدل کلاسیک تجارت الکترونیک عمل می‌کند اما دیجی‌کالا جت مدل نوینی از تجارت الکترونیک تحت عنوان «تجارت سریع» (Q-Commerce (quick commerce)) را ارائه می‌کند.

تجارت سریع که گاهی اوقات به جای «تحویل بر مبنای تقاضا» و «فروشگاه (مواد خوراکی) الکترونیکی» (E-grocery) استفاده می‌شود، تجارت الکترونیک به شکلی جدید و سریع‌تر است. این روش مزیت‌های تجارت الکترونیک سنتی را با نوآوری در تحویل سریع ترکیب می‌کند. سرعتِ تحویل تفاوت اصلی در تجارت سریع است که فروش کالاهای فاسد شدنی و مواد خوراکی را پوشش می‌دهد. 

با توجه به سبد پیشنهادی متفاوتی که در دیجی‌کالا جت در مقایسه با سوپرمارکت دیجی‌کالا عرضه می‌شود می‌توان گفت مدل کسب‌وکار دیجی‌کالا جت مدل مکملی در کنار سوپرمارکت دیجی‌کالاست. دیجی‌کالا جت در سرعتِ بسیار بالا برتری دارد و سوپرمارکت دیجی‌کالا تنوع بیشتر و قیمت‌های همراه با تخفیف را ارائه می‌دهد. آنچه این دو را از هم متمایز می‌کند نوع سفارش‌ها و سبدهای خریدی ست که می‌شود با هر کدام از سرویس‌ها تجربه کرد.


۷- دیوارِ فروشگاه‏‌ها

دیوارِ فروشگاه‌ها که در خرداد ۱۳۹۹ آغاز به کار کرد، خدمتی از دیوار است که به مغازه‌ها و فروشگاه‌های کوچک در تهران اجازه می‌دهد تا با استفاده از خدمات دیوار کالاهای نو خود را در معرض کاربران قرار داده و به فروش برسانند (دیوار فروشگاه‌ها). در حال حاضر خدمات خود را در سه دسته‌ی لوازم الکترونیکی، لوازم منزل و پوشاک و شخصی ارائه می‌‏دهد و علت ایجاد این دسته‌بندی را این طور بیان کرده است که بسیاری از خریدهای اینترنتی شامل کالاهایی از این سه دسته هستند و دیوار نیز با تمرکز روی این کالاها بسیاری از نیازهای مشتریان را پوشش می‌‏دهد (بلاگ دیوار ۱۳۹۹). پس از ثبت فروشگاه توسط صاحبان کسب و کار، دیوار با ارائه‌ی گزارش‌های آماری از میزان بازدید آگهی‌ها و روند فروش به افراد کمک می‌کند تا دید دقیق‌تری نسبت به روند کار خود پیدا کرده و در صورت نیاز با ایجاد تغییراتی بتوانند بازدید و فروش خود را افزایش دهند. مهم‌ترین تفاوت خدمت جدید دیوار با دیجی‌کالا در این است که در دیوار فروشگاه‌ها خریدار و مغازه‌دار مستقیما به یکدیگر وصل می‌شوند و دیوار کمیسیونی از خرید نمی‌گیرد. ضمن اینکه در طراحی و توسعه دیوار فروشگاه‌ها تلاش شده تا تجربه‌ای بسیار نزدیک به تجربه پاساژگردی و خرید از مغازه‌های واقعی به خریداران ارائه شود. با توجه به بحران کرونا بستر دیوار فروشگاه‌ها با استفاده از ۳۵ میلیون کاربر دیوار (براساس گزارش سال ۹۸ این شرکت) به فروشندگان و صاحبان این مغازه‌ها کمک می‌کند تا بتوانند دوباره به کسب‌ و کار خودشان رونق دهند (بلاگ دیوار ۱۳۹۹).


۸- پینکت

اپلیکیشن پینکت در سال ۱۳۹۷ یک سوپر مارکت آنلاین با قابلیت خرید از فروشگاه‌های زنجیره‌‏ای معتبر از قبیل میادین میوه و تره‌بار شهرداری تهران، هایپرمی و … است. بر اساس آن‌چه این فروشگاه اعلام کرده با استفاده از این اپلیکیشن بدون پرداخت هیچ گونه وجه اضافه‌ای و حتی با تخفیف بیشتر امکان خرید از نزدیک‌ترین فروشگاه‌‌ها وجود دارد. اپلیکیشن پینکت در شعارهای خود به سرعت ارسال حداکثر ۲ ساعتی سفارشات اشاره می‌کند که این شعار را در صفحه سبد خرید خود نیز به صورت عملی پیاده کرده است. فعالیت این بازارگاه در حوزه کالاهای تند‌مصرف یا Fast-moving consumer goods (FMCG) است. این بازارگاه در حال حاضر با فروشگاه‌های زنجیره‌ای شهروند، افق‌کوروش، هایپرمی و هایپرفامیلی، باغ میوه ایرانی و میادین میوه و تره‌بار مشغول به همکاری است. آنچه پینکت را از دیگر رقبا متمایز می‌کند وجود افرادی به نام «خریدیارها» در این مجموعه است (خریدیار پینکت). خریدیارها موظفند خرید کاربران را انجام و به واسطه پیک به در منزل آنها تحویل ‌دهند. پینکت تضمین می‌کند خریدهایی که خریدیارها انجام می‌دهند از خریدهایی که خود کاربر انجام می‌دهد بهتر و حرفه‌ای‌تر است. مثلا دستچین کردن میوه در میادین میوه و تره‌بار مساله‌ای مهم به حساب می‌آید و دوره‏‌های آموزشی که برای دستیاران خرید برگزار می‌شود (سوپرمارکت آنلاین پینکت). 


۹- تیمچه

بازارگاه تیمچه در سال ۱۳۹۷ آغاز به کار کرد و هدف فعالیت خود را ارائه محصولات اصل، خدمات با کیفیت و تسهیل خرید مشتریان اعلام کرده است. در حال حاضر این فروشگاه در خصوص فروش اینترنتی محصولات آرایشی و بهداشتی، لباس و اکسسوری (لوازم جانبی) فعالیت می‌نماید. با سرمایه‌گذاری مشترک «لندو» و «فینووا» فروشگاه تیمچه راه‌اندازی شده و رقابت با فروشگاه‌های آنلاین فعال را شروع کرده است. لندو چند سالی است که در حوزه لندتک (لندتک نوعی پلتفرم وام‌دهی آنلاین یکی از شاخه های فینتک یا فناوری های مالی در جهان است. این نوع کسب و کار بر پایه توافقات و فرآیند های وام دهی در صندوقها ، بانک و نهادهای مالی و اعتباری به صورت آنلاین عمل می‌کند) و خرید اقساطی فعال است و به‌ عنوان یکی از استارتاپ‌های خرید اقساطی کشور شناخته می‌شود. یکی از مزایای رقابتی تیمچه ارسال رایگان سفارشات بدون محدودیت در مبلغ خرید به همه نقاط کشور است. این مزیت می‌تواند مشتریان زیادی را به‌خصوص از شهرهای کوچک‌تر جذب کند و ضمنا این آسودگی را برای همه مشتریان در پی دارد که نگران پر کردن سبد برای رسیدن به مبلغ تعیین شده نباشند. همچنین خرید اقساطی بدون نیاز به چک و ضامن، امتیازی است که تیمچه به پشتوانه لندو برای مشتریان فراهم کرده است. علاوه‌ بر این برنامه‌ای برای جذب هرچه بیشتر مشتریان در نظر گرفته شده که مقداری از مبلغ سفارش‌ آنها را به حسابشان برمی‌گرداند. «پاداش نقدی» عنوانی است که این فروشگاه برای مشتریان اختصاص داده است و البته تنها مشتریانی مشمول این پاداش نقدی می‌شوند که شرایط عضویت در باشگاه مشتریان تیمچه را داشته باشند (فروشگاه اینترنتی تیمچه).


۱۰- پاساژ

در وب‌سایت پاساژ این شرکت به عنوان اولین پاساژ الکترونیکی در ایران معرفی شده است که در سال ۱۳۹۵ فعالیت خود را بر روی بستر تلفن‌‏های همراه آغاز کرد. پاساژ یک بازار خرید و فروش گسترده آنلاین با تعداد زیادی فروشگاه در طیف‌های مختلف است که عملکرد آن مشابه یک مجتمع تجاری است. هر شخصی می‌تواند در پاساژ فروشگاهی با نام و برند خود ثبت و محصولات خود را عرضه نماید. پاساژ مزایای فروشگاه خود را اینگونه بیان کرده است: راه‌اندازی سریع، راحت و بدون صرف هزینه فروشگاه اینترنتی، بی نیازی از صرف زمان برای جذب مشتری، ارائه کالا به طیف گسترده‌ای از مشتریان، ارائه آسان خدمات فروشگاهی، درگیر نبودن با طراحی و پشتیبانی از فروشگاه آنلاین. در طرف دیگر حضور راحت و سریع در بازار اینترنتی، تنوع و گستردگی زیاد فروشگاه‌ها و کالاها در شاخه‌های مختلف، دستیابی به اطلاعات در مورد کالا، انتخاب و مقایسه در طیف وسیع‌تری از فروشگاه‌ها و کالاها، خرید امن و آسان از مزیت‌های پاساژ برای خریداران می‌باشد (فروشگاه اینترنتی پاساژ).


رقابت میان بازارگاه‌های آنلاین B2C در اقتصاد ایران

براساس گزارش سالانه سال ۹۸ دیجی‌کالا بزرگ‌ترین بازارگاه و فروشگاه آنلاین در ایران و مستقر در تهران است که روزانه بیش از ۵/۴ میلیون بازدیدکننده دارد و ۸۵ درصد سهم بازار فروش آنلاین در ایران را از آن خود کرده‌است. بنا بر آمار منتشر شده تا اوایل سال ۱۴۰۰ در این بستر بیش از ۴ میلیون کالای مختلف توسط ۱۶۰ هزار فروشنده برای فروش عرضه شده‌است و ظرفیت پردازش ۶۰۰ هزار کالا در روز را دارد (خبرگزاری فارس ۱۴۰۰).

در ادامه با نحوه فعالیت دیجی‌کالا به عنوان بزرگترین بازارگاه آنلاین ایران، بیشتر آشنا خواهیم شد و تلاش می‌کنیم به این سوال پاسخ دهیم که رقبای اصلی دیجی‌کالا که در بخش قبل با آن‌ها آشنا شدیم، چه شباهت‌ها و تفاوت‌هایی با این بازارگاه دارند؟


۱- زیرساخت توزیع در دیجی‌کالا

در گزارش سال ۹۸ مرکز توسعه تجارت الکترونیکی بیشترین روش ارسال کالا توسط کسب و کارهای فعال در حوزه فروش کالا به ترتیب ۴۴٪ مربوط به شرکت‌های پست خصوصی و ۴۳٪ شرکت پست جمهوری اسلامی ایران است. در این میان سیستم توزیع خود شرکت‌ها تنها ۴٪ به خود اختصاص داده است (مرکز توسعه تجارت الکترونیکی ۱۳۹۸).

مراکز زیرساختی دیجی‌کالا شامل «مرکز پردازش دانش»، «مرکز پردازش کالاهای سوپرمارکتی»، «خدمات پس از فروش»، «مرکز جمع‌آوری کالای فروشندگان» و «مرکز توزیع کالا» است. یکی از این مراکز مربوط به توزیع کالاست که تعداد آن به ۳۱ رسیده است. در هر استان یک مرکز جمع‌آوری کالاهای فروشندگان وجود دارد تا محصولات آن‌ها دریافت و برای مرکز اصلی ارسال شود. در این مرحله از الگوریتم خوشه‌بندی (Clustering) استفاده می‌شود که هدف اصلی آن حداقل‌سازی مسافت و یا زمان طی شده توسط رانندگان است. نقاط تحویلی که در نزدیکی یکدیگر قرار دارند، شناسایی شده و به‌عنوان یک خوشه در نظر گرفته می‌شوند. الگوریتم خوشه‌بندی موجب صرفه‌جویی در مصرف سوخت تا ۱۳٪ برای موتور و ۲۴٪ برای خودروهای صندوق‌دار و ون‌های دیجی‌کالا شده است. برای انبارش و توزیع کالاهای سوپرمارکتی و تندمصرف انبار جداگانه‌ای در نظر گرفته شده است تا شرایط لازم برای نگهداری آن‌ها مهیا شود (اتاق خبر دیجی‌کالا ۱۳۹۷). 

ماشین حمل کالا دیجی‌کالا

همچنین این شرکت مراکزی با عنوان مراکز سیار جمع‌آوری کالا از فروشنده ایجاد کرده است. تا قبل از این فروشنده‌ها باید کالاهای خود را به مراکز تحویل کالا در سطح شهر تحویل می‌دادند. در شهرهایی مانند تهران به دلیل تراکم شهری، هزینه خرید انبار و نارضایتی همسایه‌ها در مناطق پرجمعیت، امکان نزدیک بودن مراکز توزیع به فروشنده‌ها را سخت کرده است. در نتیجه برای فروشنده‌­ها سخت بود تا کالاها را به انبارهای اطراف تهران ارسال کنند. مراکز سیار این امکان را به فروشنده‌ها می‌دهد تا با صرف زمان کمتری کالای خود را به دیجی‌کالا تحویل دهند. به این­ صورت که کامیون‌‏هایی در ساعت مشخصی در نقطه خاصی از شهر قرار می‌گیرند و فروشنده‏‌ها می‌‏توانند به نزدیک‌ترین مرکز تحویل سیار مراجعه کرده و کالای خود را تحویل دهند. در حال حاضر ۳ مرکز سیار از ساعت ۸ الی ۱۶ در شهر تهران فعال هستند و نزدیک به ۲٪ از کالاهای دیجی‌کالا از طریق این روش تحویل گرفته می‌شوند (اتاق خبر دیجی‌کالا ۱۳۹۷).

در میان رقبا متداول‌ترین روش ارسال از طریق پست است. به طور مثال در باسلام ممکن است چند محصول از چند غرفه خریداری شود. هر غرفه دار محصول را جداگانه و از شهر خود ارسال می‌کند. بنابراین هزینه‌ی پستی هر غرفه جداگانه محاسبه و ارسال می‌شود. در میان رقبای فعال در حوزه فروش محصولات سوپرمارکتی، اسنپ‌فود و اسنپ‌مارکت از طریق سایر خدمات اسنپ مانند اسنپ‌باکس و اسنپ اکسپرس امکان ارسال سریع‌تر سفارشات را فراهم کرده‌اند.

بایا نیز به تازگی اعلام کرده است تا تامین‌کنندگان حمل و نقل محلی، صاحبان وسیله نقلیه، کسب و کارهای اینترنتی فعال در حوزه حمل و نقل، انبارداران و کسب و کارهای مرتبط با پردازش کالا و فعالان در بخش حمل و نقل شهری و بین شهری از کلان شهرها تا روستاها به عنوان «بایارانان» برای توزیع محصولات با این بازارگاه فعالیت کنند.


۲- مزیت‌های اصلی دیجی‌کالا به عنوان بازارگاه آنلاین اصلی و غالب در ایران نسبت به رقبا

برند قدرتمند، مزیت رقابتی برای شرکت در پیشی گرفتن از رقبا محسوب می‌گردد. یکی از مزایای اصلی بازارگاه دیجی‌کالا، اعتبار و شهرت برند آن است که به عنوان بزرگ‌ترین فروشگاه آنلاین کشور در بخش خرده فروشی جایگاه قابل اعتمادی در میان مشتریان پیدا کرده است.

دیجی‌کالا در گزارش سالانه سال ۹۸ اشاره می‌کند که بیش از ۶۱ هزار کسب‌ و کار ایرانی در این بازارگاه فعالیت داشته و بیشتر از ۲ میلیون تنوع محصولی و کالایی در این بازارگاه وجود دارد. بر اساس این گزارش یکی مزایای اصلی این بازارگاه را می‌توان تنوع بالای محصولات و امکان مقایسه قیمت‌ها به دلیل حضور تامین‌کنندگان مختلف دانست.

همچنین این شرکت اعلام کرده است که ضمانت اصالت کالا از اصول جدی و غیرقابل نقض دیجی‌کالا از ابتدای شکل‌گیری تاکنون بوده است. تفکیک کالاهای اصل و غیراصل از یکدیگر، یکی دیگر از پروژه‌های جدید دیجی‌کالا برای حفظ حقوق معنوی برندهای معتبر و حمایت از مشتریان و فروشندگان دیجی‌کالا است. به همین منظور کالاهایی که تولیدکننده‌ آن برندها و نمایندگی‌های اصلی نیستند با نشان برند متفرقه در دسترس مشتریان قرار می‌گرفتند. اما به تازگی برای شفافیت بیشتر در عنوان کالا هم به غیراصل بودن آنها اشاره می‌شود. بر اساس این گزارش از ابتدای سال ۹۷ تا کنون تنها ۰/۰۴ درصد کالاهای عرضه شده (یعنی ۴ کالا در هر ۱۰ هزار کالا) تقلبی بودند که باعث قطع همکاری دیجی‌کالا با فروشنده آن‌ها شده است.

با توجه به این گزارش یکی دیگر از مزایای این بازارگاه ضمانت اصالت کالا است. وجود کالاهای غیر اصل در بازار ایران به دلیل عدم حضور نمایندگی رسمی بسیاری از برندها مسأله‌ای شایع است. اگرچه این معضل در بسیاری از کشورهای دیگر نیز وجود دارد و فروشگاه‌های آنلاین معتبر جهان هر کدام با توجه به شرایط و قوانین خاص کشور محل فعالیت سازوکار ویژه‌ای برای مقابله با آن در نظر گرفته‌اند. پروژه‌های فروشگاه‌های آنلاینی همچون آمازون Amazon Project Zero (پروژه صفر آمازون در سال ۲۰۱۹ راه‌اندازی شد. این پروژه نوآورانه آمازون به کمک فناوری پیشرفته و همکاری برندها مانند سریال‌سازی محصولات با کد منحصر به فرد در فرآیند تولید یا بسته بندی، در جهت حفظ مالکیت معنوی و چگونگی تشخیص محصولات تقلبی فعال است. در حال حاضر برندها با همکاری آمازون در ۱۷ کشور تلاش می‌کنند تا تعداد کالاهای تقلبی را به صفر برسانند) و ای‌بی eBay VeRO Program (The Verified Rights Owner این برنامه به دارندگان حقوق مالکیت معنوی (IP) و نمایندگان مجاز آنها اجازه می‌دهد در صورت نقض حق مالکیت معنوی، محصولات تقلبی در لیست‌های eBay را گزارش دهند) نمونه‌هایی از تلاش این مجموعه‌ها برای جلوگیری از فروش کالاهای غیر اصل به جای اصل است. در ماه‌های گذشته شکایت‌های مبنی بر غیراصل یا تقلبی بودن محصولات توسط مشتریان این بازارگاه افزایش یافت که در پاسخ  دیجی‌کالا اعلام کرد: «فروشندگان دیجی‌کالا می‌توانند با رعایت قوانین و مقررات و به شرط شفاف‌سازی با مشتریان، کالاهای غیر اصل را در این فروشگاه اینترنتی عرضه کنند».

یکی دیگر از امتیازات خاص دیجی کالا نسبت به سایر فروشگاه های اینترنتی وجود نقد و بررسی های حرفه‌ای و تولید محتوای قوی توسط «دیجی‌مگ» است هر چند که با ایجاد شدن دسته‌بندی های جدید و بیشتر شدن محصولات سبب شد بسیاری از آنها مورد بررسی قرار نگیرند.

زیرساخت‌های توزیع سراسری از مزایای شناخته شده دیجی کالا است. این شرکت از مهر ۹۹ امکان ارسال مستقیم کالا از فروشنده را فراهم کرده است. ارسال توسط فروشنده قابلیت جدیدی است که به پنل بعضی از فروشندگان دیجی‌کالا اضافه شده و با استفاده از این قابلیت فروشندگان می‌توانند در صورت تمایل بعضی از کالاهای خود را به صورت مستقیم برای مشتری ارسال کرده و نیازی به مراجعه و تحویل به انبارهای دیجی‌کالا نداشته باشند. این امکان مزایای جدیدی برای دیجی‌کالا ایجاد می‌کند. از جمله این که در نتیجه این فرایند به دلیل دخیل نبودن یک واسط در بخش انبار و پردازش، سفارش‌ها در مدت زمان کوتاه‌تری به دست خریداران می‌رسد.همچین بنابر اعلام دیجی‌کالا فروشندگان برای ارسال مستقیم کالاها هزینه پردازش و ارسال به دیجی‌کالا پرداخت نمی‌کنند و برای پرداخت کمیسیون به دیجی‌کالا از تخفیف برخوردار می‌شوند. 

سبد خرید دیجی‌کالا

۳- چالاکی بازارگاه آنلاین دیجی‌کالا در مواجهه با رخدادهای بازار 

بحران کرونا یکی از عوامل تاثیرگذار بر بازار است. مدیر عامل دیجی‌‏کالا در مصاحبه‌‏ای اعلام کرد حدود ۳۰ درصد از نیروهای این شرکت را به دلایل مختلفی از جمله ترس از کرونا و درگیری با این بیماری از دست داده و سیستم دریافت و تحویل کالا به دلیل محدودیت‌های تردد با مشکل جدی روبه‌رو شده بود، در شرایطی که تقاضا ۲ برابر شده بود و باید به نیاز مردم پاسخ می‌دادیم. با گذشت یک ماه سرانجام در فروردین ماه حدود هزار نفر نیرو استخدام شده و این شرکت در اردیبهشت ماه بر اوضاع مسلط شد. مبلغ خالص فروش دیجی‌کالا از ابتدای سال ۹۹ تا اول آبان ۹۹ نسبت به بازه مشابه در سال گذشته، ۱۶۰ درصد افزایش داشته و تعداد کالای فروخته شده هم ۱۴۹ درصد افزایش داشته است. اما در ماه‌های اخیر میزان این رشد با کاهش روبه‌رو شده است (اتاق خبر دیجی‌کالا ۱۳۹۹).


۴- شباهت‌ها و تفاوت‌های استراتژی رقبای اصلی با دیجی‌کالا 

جدول رقبای دیجی‌کالا

رقباشباهتتفاوتپاسخ دیجی‌کالا
باسلام – شروع فعالیت ۱۳۹۵هم‌پوشانی محصولات ارائه‌شده (محصولات خوراکی، صنایع دستی و زیورآلات)فروش توسط غرفه دارانی که تولید کنندگان محلی و خانگی هستند.پروژه کارآفرینی بومی دیجی‌کالا  ( تابستان ۹۹): تسهیل‌گری فرایند جذب فروشندگان بومی و روستایی از طریق پشتیبان‌ها و آموزش فعالیت در پلتفرم بازارگاه‌ها
بایا – شروع فعالیت ۱۳۹۹ایجاد ارتباط بین فروشندگان و خریداران کالا- تاکید بر فروش کالای اصلامکان عرضه خدمات – فعالیت در زمینه تجاری‌سازی ایده‌ها – صادرات کالا و خدمات به خارج از کشور -در برگیرنده مبادلات B2B  و B2C
با من شاپ – شروع فعالیت ۱۳۹۹فروش دسته‌بندی متنوعی از کالابدون مرکز پردازش و ایجاد ارتباط مستقیم بین خریدار و فروشنده – ایجاد امکان برگزاری حراج های آنلاین مشابه eBay در کنار امکان فروش آنلاین بصورت C2Cمهر ۱۳۹۹ ایجاد امکان ارسال مستقیم از خریدار به فروشنده 
دیوارِ فروشگاه‌ها – شروع فعالیت ۱۳۹۹ارائه کالا در سه دسته‌بندی لوازم الکترونیکی، لوازم خانگی و لوازم شخصی و لباس ارسال کالا توسط فروشندگان مهر ۱۳۹۹ ایجاد امکان ارسال مستقیم از خریدار به فروشنده 
تیمچه – شروع فعالیت ۱۳۹۷فروش اینترنتی محصولات آرایشی و بهداشتی، لباس و اکسسوری(لوازم جانبی)ارسال رایگان سفارشات بدون محدودیت در مبلغ خرید به همه نقاط کشور – خرید اقساطی بدون نیاز به چک و ضامنشهریور ۱۳۹۹ همکاری دیجی‌کالا و دیجی‌پی برای ارائه اعتبار به خریداران و فروش اقساطی کالاها
اسنپ فود ( بخش سوپرمارکت، شیرینی و کافه) و  اسنپ مارکت – شروع فعالیت ۱۳۹۷فروش محصولات سوپرمارکتی (رقابت با دیجی کالا و دیجی کالا فرِش)استفاده از سرویس اسنپ اکسپرس – ارسال از نزدیک‌ترین سوپرمارکت‌ها-مرداد ۱۴۰۰ راه‌اندازی دیجی‌کالا جت با هدف ارسال رایگان و سریع سفارش‌های سوپرمارکتی
پینکت – شروع فعالیت ۱۳۹۷فروش محصولات سوپرمارکتی استخدام خریدیارها برای انجام خرید بهتر به خصوص در میادین میوه و تره بار

گر چه بیشتر ایرانی‌ها به روش‌های پرداخت بین‌المللی دسترسی ندارند اما هنوز راهی برای دسترسی به خدمات وب‌سایت هایی مانند آمازون و علی بابا پیدا می‌کنند. بسیاری از کسانی که نمی توانند محصولات مورد نظر خود را در بازار داخلی پیدا کنند یک واسطه برای خرید اقلام از وب‌سایت‌های بین‌المللی پیدا می‌کنند. «ایگرد»، «مالتینا» و «چارسوق» نمونه‌ای از این واسطه‌ها هستند و به شکل غیرمستقیم در میان رقبای دیجی‌کالا قرار می‌گیرند.

در کنار رقبای فعال در حوزه تجارت الکترونیک، سایر پلتفرم‌هایی که امکان برقراری ارتباط بین خریدار و فروشنده را نیز ایجاد می‌کنند مانند اینستاگرام به عنوان رقیب دیجی‌کالا شناخته می‌شوند. 

هر یک از رقبا با در نظر گرفتن یک مزیت رقابتی وارد چرخه رقابت می‌‏شوند و در مواردی که بالاتر بررسی شد اکثر این بازارگاه‏‌ها رقیب اصلی خود را دیجی‌‏کالا اعلام کرده‌‏اند. علاوه بر موارد ذکر شده، در هر دسته بندی قسمت‌های نقص‌هایی وجود دارد که دیجی کالا نتوانسته نیازهای مخاطب را رفع کند. فروشگاه‌هایی که به‌صورت تخصصی به فروش محصولات یک برند خاص می‌پردازند به‌عنوان مرجع خرید مشتریان از آن برند تبدیل شوند. به طور مثال بررسی ما از بازارگاه‏‌های فعال در کشورهای دیگر نشان می‌‏دهد توجه به بازارهای تخصصی مانند صنایع دستی با اقبال بیشتری مواجه می‌‏شود. همچنین جایگزین شدن شیوه خرید اینترنتی به‌صورت P2P (همتا به همتا) در سایت‌های اینترنتی می‌تواند بازار دیجی‌کالا را محدود کند.


۵- دیجی‌کالا رقیب اصلی خود را که می‌داند؟

براساس تحقیقات ۹۳ درصد از بازار خرده‌فروشی آفلاین است و ۷ درصد باقی مانده هم عمدتا در شبکه‌های اجتماعی مشغول هستند. در نتیجه این بازار را می‌توان به سمت هر چه بیشتر آنلاین‌ شدن پیش برد. با گسترش و پیشرفت اینترنت، به‌مرور شاهد شکل گرفتن نوع تازه‌ای از روابط آنلاین و شبکه‌های اجتماعی بوده‌ایم. سال ۲۰۰۵ یاهو با ایجاد چند قابلیت برای کاربرانش، از جمله امتیاز دهی به محصولات، آغازگر مسیری در دنیای تجارت الکترونیکی شد که امروز با نام تجارت اجتماعی شناخته می‌شود.

«تجارت اجتماعی» (Social commerce درباره تجارت اجتماعی بیشتر بخوانید) خرید و فروش کالا یا خدمات مستقیماً در بستر رسانه‌های اجتماعی است. این مدل با تشویق کاربران به تکمیل کل فرآیند خرید بدون ترک برنامه‌های دلخواه، رسانه‌های اجتماعی را فراتر از نقش سنتی خود در فرآیند کشف حرکت می‌دهد. تجارت الکترونیک به طور گسترده شامل فرآیند خرید و فروش کالا به صورت آنلاین است. مدل مناسبی است اما با کامل بودن فاصله زیادی دارد. بیش از ۵۰ درصد از کل ترافیک اینترنت مربوط به تلفن‌های همراه است. همچنین کاربران تلفن همراه نرخ «رها کردن سبد خرید» (Cart abandonment یا رها کردن سبد خرید زمانی اتفاق می‌افتد که کاربر محصولی را به سبد خرید آنلاین در یک سایت تجارت الکترونیک اضافه می‌کند اما اقدام به پرداخت و تکمیل خرید نمی‌کند) بسیار بالاتری نسبت به کاربران دسکتاپ دارند. از آنجایی که خریداران برای خریدهای روزمره تلفن‌ همراه را ترجیح می‌دهند، ساده کردن فرآیند پرداخت بسیار مهم است. اینجاست که تجارت اجتماعی وارد عمل می‌شود و نقاط ریزشی را که می‌تواند منجر به ترک معاملات شود، حذف می‌کند.

بر اساس گزارش «آینده رسانه‌های اجتماعی ۲۰۲۱» مدیران اکثراً موافق هستند که تجارت اجتماعی بخش فزاینده‌ای از درآمد مبتنی بر بازاریابی شرکت آن‌ها را هدایت می‌کند. در این گزارش آمده است که از هر ۱۰ نفر، ۸ نفر انتظار دارند ظرف سه سال آینده محصولات یا خدمات خود را از طریق شبکه اجتماعی بفروشند. 

در سال ۲۰۲۰ فیس‌بوک، اینستاگرام و پینترست ابزارهای تجارت اجتماعی را راه اندازی کردند تا به خرده‌فروشان کمک کنند تجارب خرید آنلاین را در بحبوحه همه‌گیری کووید۱۹ ساده کنند. این ویژگی‌ها ویترین‌های دیجیتالی جدیدی ایجاد می‌کنند که می‌توانند از طریق تبلیغات پولی بیشتر دیده شوند.

یکی از شاخص‌هایی که میزان توسعه‌یافتگی خرده‌فروشی آنلاین با آن سنجیده می‌شود شاخص E-Retail به Retail است. یعنی میزان خرده‌فروشی الکترونیکی به کل میزان خرده‌فروشی کشور. این شاخص در ایران آمار مستندی ندارد؛ اما گزارش‌ها و آمار‌هایی که از منابع مختلفی مثل بانک مرکزی، شاپرک، رقبا و آمار‌های تحقیقی دیجی‌کالا نشان می‌دهد این شاخص در ایران در نهایت ۲ درصد است. از این ۲ درصد حدود یک درصد آن روی اینستاگرام (حدود ۱۲۰ هزار صفحه کسب‌وکار در اینستاگرام تخمین زده شده حضور فعال دارند) و تلگرام هستند. با آن که اندازه بزرگی دارد اما خیلی توزیع شده و تکه تکه است. حدود یک درصد دیگر آن در اختیار دیجی‌کالا و فروشگاه‌های دیگر خرده‌فروشی کلاسیک است که آخرین آمار مرکز توسعه تجارت الکترونیک نشان می‌دهد حدود ۴۱ هزار فروشگاه اینترنتی که دارای اینماد هستند فعالیت می‌کنند. (براساس مصاحبه مدیرعامل دیجی‌‏کالا) همچنین دیجی‏‌کالا بزرگ‌ترین رقیب خود را  بازار آفلاین با سهم ۹۸ درصدی و بزرگترین رقیب آنلاین خود را اینستاگرام می‌‏داند. با گسترش فعالیت فروشگاه‏‌ها در اینستاگرام باید دید دیجی‏کالا چطور مزیت رقابتی خود را در رقابت با این فروشگاه‌‏ها حفظ می‌‏کند (ماهنامه پیوست ۱۳۹۹).


منابع

  1. Agora Timeline;  Ancient History Encyclopedia
  2. Mark, Joshua J; Agora, Ancient History Encyclopedia, September 2009
  3. Tran, Angela; Webster, Max; Wertz, Boris. A Guide to Marketplaces: Third Edition, Version one e-books, October 2020
  4. Täuscher, Karl; Laudien, Sven M.Understanding Platform Business Models: A Mixed Methods Study of Marketplaces, European Management Journal, Volume 36, Issue 3, June 2018, Pages 319-329
  5. Kawa, Arkadiusz; Wałęsiak, Magdalena. Marketplace as a key actor in e-commerce value networks, Scientific Journal of Logistics:Logforum 15.4, September 2019, Pages 521-529  
  6.  Grieger, Martin. Electronic marketplaces: A literature review and a call for supply chain management research, European Journal of Operational Research 144, 2003, Pages 280–۲۹۴
  7. Ecommerce Timeline, Big commerce
  8. E-entrepreneur, MODULE 1: Understanding e-commerce. The role of e-commerce in changing youth entrepreneurship as a career, ID Project: 2019‐۲‐DK01‐KA205‐۰۶۰۳۱۷, Duration: 01- 09 – ۲۰۱۹ / ۳۰ – ۰۴ – ۲۰۲۱, ۲۰ Months
  9. The History of eCommerce: How Did it All Begin?, Harvard University Scholars
  10. Ebay company profile, Fortune 500, Fortune, 2020
  11. Amazon company profile, Fortune 500, Fortune, 2020
  12. B2C E-Commerce : Statistics and Market Data on B2C E-Commerce, Statista, 2019
  13. Top sites ranking for E-commerce And Shopping in Argentina, Similar web, 2019
  14. Geldman, Andy; Online Marketplaces in Australia and New Zealand: eBay and Trade Me Lead, Web retailer, September 2020
  15. Geldman, Andy.Online Marketplaces in Latin America: Mercado Libre the Clear Leader, Web retailer, November 2020
  16. Merton, Kate.The World’s Top Online Marketplaces 2020, Web retailer, February 2020
  17. Geldman, Andy.Online Marketplaces in the USA: Amazon is Not The Only Show in Town, Web retailer, September 2020
  18. Geldman, Andy.Online Marketplaces in China: The Land of The Giants, Web retailer, September 2020
  19. Geldman, Andy.Online Marketplaces in Europe: Dynamic, Diverse and Disjointed, Web retailer, October 2020
  20. Popular online marketplaces in Europe, Ecommerce news Europe
  21. Veysel Ertemel, Adnan; Çeli, Buğra. An exploratory analysis of online shopping behavior in Turkey, International Journal of Commerce and Finance, Vol. 2, Issue 1, 2016, Pages 67-80
  22. Alibaba Makes Strategic Investment in Turkey’s Leading E-Commerce Platform Trendyol, Trendyol, June 2018
  23. Amazon’s Expansion into China: Opportunities and Challenges.” UKEssays, Business Strategy, April 2019 
  24. Ye, Josh. Consumers say Amazon failed in China because it didn’t adapt, Abacus, South China morning post, April 2019
  25. ایفه اولین وب‌سایت b2c، گفتگویی با حمیدرضا اعتدال‌مهر مدیرعامل هلدینگ منظومه‌نگاران، منظومه‌نگاران
  26. نقد فروشگاه الکترونیک ایفه، ایشاپ فایندر
  27. تاریخچه موسسه ندارایانه
  28. فروشگاه اینترنتی چاره
  29. یوسف‌نژاد، مسعود؛«گفتگو زومیت با رامتین منزهیان، بنیان‌گذار بامیلو»، زومیت، آبان ۱۳۹۵
  30. «بامیلو تعطیل شد». دنیای اقتصاد،شماره ۴۶۰۶، ۲۳ اردی‌بهشت ۱۳۹۸
  31. فروشگاه اینترنتی باسلام
  32. پارساپور، آرش؛ آمارهای جدید از فروشگاه باسلام، دیجیاتو، مهر ۱۳۹۹
  33. مدقق، احمد؛ گزارش اولین نشست خبری بازار اجتماعی باسلام، مجله باسلام، ۱۳۹۸
  34. فروشگاه اینترنتی بایا
  35. فروشگاه اینترنتی بازلیا
  36. مستکین، امیر؛ «فروشگاه اینترنتی «بازلیا» رسماً شروع به کار کرد؛ دیجی‌کالا دیگر تنها نیست»، دیجیاتو، فروردین ۱۳۹۹
  37. «سوپرمارکت آنلاین اسنپ؛ خریدی امن و آسان!»، وبلاگ اسنپ، فروردین ۱۳۹۹
  38. درباره اسنپ‌مارکت
  39. فروشگاه اینترنتی بیار
  40. سوپرمارکت آنلاین تزول
  41. دیوارِ فروشگاه‌‌ها
  42. «دیوار فروشگاه‌‌ها چیست؟»، بلاگ دیوار، خرداد ۱۳۹۹
  43. «دیوارِ فروشگاه‌ها»؛ بخش جدید دیوار برای فروش کالاهای نو، بلاگ دیوار، خرداد ۱۳۹۹
  44. سوپرمارکت آنلاین پینکت
  45. خریدیار پینکت
  46. فروشگاه اینترنتی تیمچه
  47. فروشگاه اینترنتی پاساژ
  48. گزارش سالانه تجارت الکترونیکی سال ۱۳۹۸، مرکز توسعه تجارت الکترونیکی
  49. «پشت صحنه چند کلیک؛ مرکز پردازش دیجی‌کالا چگونه کار می‌کند؟»، اتاق خبر دیجی‌کالا، آذر ۱۳۹۷
  50. گزارش سالانه سال ۱۳۹۸ دیجی‌کالا
  51. «چگونه دیجی‌کالا بحران کرونا را شکست داد؟»، اتاق خبر دیجی‌کالا، دی ۱۳۹۹
  52. «معرفی پروژه کارآفرینی بومی دیجی‌کالا در یلدا سامیت ۲۰۲۰»، اتاق خیر دیجی‌کالا، دی ۱۳۹۹
  53. «ارسال مستقیم کالا از فروشنده به خریدار چیست و چه مزایایی دارد؟»، اتاق خبر دیجی‌کالا، آذر ۱۳۹۹
  54. خرید اقساطی از دیجی‌کالا
  55. ایگرد؛ خرید از آمازون و ای‌بِی
  56. مالیتنا؛ خرید از آمازون
  57. چارسوق؛ خرید از آمازون
  58. اعظمی، امید؛ «اینستاگرام؛ بزرگترین رقیب دیجی‌کالا» مصاحبه با حمید محمدی،مدیرعامل دیجی‌کالا، ماهنامه پیوست، دی ۱۳۹۹
دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

Previous Post
فناوری و کسب‌وکار در چین

اپیزود پنجم: فناوری و کسب‌وکار در چین

Next Post
خرید ویدئویی آنلاین پیوند پخش مستقیم آنلاین با یک فروشگاه تجارت الکترونیک است.

خرید ویدئویی آنلاین چطور تجربه خرید را متحول می‌کند؟

Related Posts